Momčilo Subotić

U radu se najpre prezentuje uvodni teorijski i metodološki predložak katoličkog srpstva kroz istoriju. U radu je prikazano šta o svom etno-jezičkom identitetu kažu dubrovački i drugi Srbi katolici. Poseban aspekt rada čini prikaz Pokreta Srba katolika u Dubrovniku i njihov politički i nacionalni angažman od osamdesetih godina 19. veka pa do početka Prvog svetskog rata. Posebno je upečatljiva njihova nacionalna i kulturna delatnost kroz brojna kulturna, umetnička, književna i druga udruženja, zaključno sa najvišom nacionalnom kulturnom institucijom – Maticom srpskom u Dubrovniku. U radu je predstavljen i kraći pregled Srba katolika u Bosni i Hercegovini i Slavoniji, kroz prizmu kulturne, političke i nacionalne delatnosti njihovih najznačajnijih književnika, kulturnih i javnih delatnika. Najzad prikazan je proces gašenja katoličkog srpstva i njihovog pretvaranja u Hrvate, kojim je otpočeo proces političkog katoličanstva – stvaranja hrvatstva na katoličkim osnovama, što je postala doktrina Prvog hrvatskog katoličkog sastanka 1900. godine, koji je organizovan pod pokroviteljstvom pape Lava XIII, zatim nastavljen u periodu prve i druge Jugoslavije, sve do sloma zajedničke jugoslovenske države. Ovaj proces prikaz je na primeru novije i savremene istorije Dubrovnika.

Ovaj članak je pisan povodom 30 godina od obnavljanja višepartijskog sistema u Srbiji. Autor je mišljenja da je bilo potrebno da se napravi istorijski pregled, tj. politikološko-istorijski presek višestranačja u Srbiji, kao i u drugim delovima bivše jugoslovenske države u kojima je živeo i politički delovao srpski narod, u predjugoslovenskom, jugoslovenskom i postjugoslovenskom periodu, odnosno u samostalnoj Srbiji. Pored periodizacije višestranačkog sistema u Srbiji-Jugoslaviji-Srbiji, prezentovani su ključni istorijski i politički momenti Srba, političkih stranaka i njihovih vođa, preko kojih su artikulisana sva važna nacionalna, politička i državna pitanja srpske i jugoslovenske države. U radu je korišćen istorijski metod, zatim metod analize i sinteze, pogotovo imajući u vidu da se razmatra dugačak istorijski period: od nastanka prvih političkih stranaka u Srbiji – druga polovina 19. veka – do kraja 20. veka. Naučni i društveni cilj ovog rada su povezani i uzajamno isprepleteni: cilj je da se sagledaju učinci višestranačja na srpskom državnom i političkom prostoru u trajanju više od jednog veka, i da se povuku neke paralele u ponašanju i delovanju srpskih političara i partija u prošlosti i danas.

U fokusu ovog rada je aktuelna politička situacija u Bosni i Hercegovini, s posebnim naglaskom na Republiku Srpsku povodom koje se, i u kojoj se, vode dva suprotstavljena (geo)politička procesa. Prvi, kojeg karakterišu permanentni pritisci Zapada, te predstavnika FBiH (više Bošnjaka nego Hrvata), na Republiku Srpsku i njen dejtonski, ustavni položaj u okviru državne zajednice Bosne i Hercegovine, i drugi, koji predstavlja borbu Republike Srpske za svoj autonomni položaj u okviru dejtonske BiH. Ove dve (geo)politike predstavljaju i glavninu sadržaja ovog članka. Kad je reč o prvom procesu, navedeni su ključni primeri i izvršena detaljna analiza kontinuiranih pritisaka, osporavanja, kao i sankcija prema Republici Srpskoj i njenim političkim predstavnicima od strane Zapada, naročito visokog predstavnika UN za BiH (svih sedam – nekog više, nekog manje) i nametnutih antidejtonskih i antiustavnih institucija, kao što je Ustavni sud BiH, gde su se na osnovu brojčane većine stranih i bošnjačkih sudija, pod maskom primene Dejtonskog sporazuma, potvrđivali zakoni i odluke visokog predstavnika o oduzimanju dejtonskih, ustavnih nadležnosti Republike Srpske i donosile odluke koje su išle u prilog bošnjačke vizije centralizovane, unitarne BiH. Prema srpskom viđenju, epilog ovih poteza bio bi razvlašćivanje i ukidanje Republike Srpske. Ovakav trend „kreativne primene Dejtona“, naročito je intenziviran donošenjem tzv. Inckovog zakona o negiranju genocida, koji korespondira sa dolaskom na vlast američkog predsednika Bajdena i njegovim stavom da se „dovrši“ posao na Balkanu – konačnim otimanjem Kosova od Srbije i ukidanjem Republike Srpske. Sa tim ciljem, krenuli su američki emisari i pojačan je diplomatski, psihološki, politički i svaki drugi pritisak na predstavnike Srpske, prevashodno na Dodika, ali i na rukovodstvo u Beogradu. Predstavnici FBiH, pogotovo bošnjački, u nedostatku „dejtonskih“ argumenata, u sili Zapadnih „argumenata“ vide način za ostvarenje svoje državne vizije – „celovite“, „jedinstvene“ – dakle antidejtonske, antiustavne i unitarne BiH. Srpska se na adekvatan, demokratski način, suprotstavlja antitejtonskim i antiustavnim merama. Narodna skupština RS stavila je van snage brutalni „Inckov zakon“ i donela zakon protiv omalovažavanja Srpske; odbila je da prihvati novog tzv. visokog predstavnika (Kristijan Šmit), koji nije dobio saglasnost Rusije i Kine u SB UN, kao ni u Upravnom odboru PIK-a (ruski ambasador nije glasao). Takođe, u Narodnoj skupštini RS otpočeo je proces ukidanja svih zakona kojima su otimane nadležnosti Republike Srpske i prenošene na BiH. Republika Srpska dakle ne želi secesiju, ali čvrsto stoji na braniku svoje dejtonske i ustavne pozicije. Zahteva da se, kad vrati svoje državne nadležnosti na nivo „slova“ Dejtona, kroz unutrašnji dijalog, bez prisustva spoljnih medijatora (što Bošnjaci odbijaju), nađe rešenje. U protivnom – rešenje je mirni razlaz. Treba ukazati da ovaj proces dejtonskog ili, eventualno, državno – nezavisnog pozicioniranja Republike Srpske podrazumeva nekoliko uslova: pre svega političko jedinstvo u Srpskoj, saglasnost i podršku rukovodstva Srbije, što se sve skupa temelji na jedinstvu srpskog naroda u celini, te pouzdane i moćne saveznike, kao što su Rusija i Kina, a to znači povoljnu globalnu geopolitičku konstelaciju.

Ova tema je od velikog naučnog i društvenog značaja, pogotovo imajući u vidu šta Kosovo i Metohija znači za srpsku samosvest i nacionalni, kulturni i državno-politički identitet. U radu su prezentovane i analizirane aktuelne anonimne diplomatske i političke poruke koje u obliku „non-pejpera“ nude rešenja za prevazilaženje kosmetskog problema. Ovakvi dokumenti prisutni su i u Republici Srpskoj i BiH. U fokusu analize našlo se nekoliko dokumenata za koje se veruje da su zapadnog porekla, i jedan „non-pejper“ kojem se pripisuje ruski pečat. Inače, ovi tzv. probni baloni mogli su doći i iz samog Beograda, kao pokušaj da se kosmetski problem sagleda u drugačijem svetlu. Kad su u pitanju planovi koji dolaze sa Zapada, autor smatra da se tu ne radi o rešenjima koja Srbima idu u korist, već o zaobilaznom pokušaju da se odustane od Rezolucije SB UN 1244 i Dejtonskog sporazuma. U tekstu je prezentovana politika aktuelne vlasti prema kosmetskom pitanju; zanemarivanje Rezolucije 1244, koja jemči suverenitet i teritorijalni integritet Srbije na Kosovu i Metohiji, i ukazano na nekoliko desetina sporazuma, prevashodno Briselski i Vašingtonski, kojima su parče po parče suvereniteta Srbije preneli na tzv. Kosovo. Da bi se dokazala vrednost i domet Rezolucije 1244, po kojoj je KiM neotuđivi deo Srbije, kao što je to zapisano i u Ustavu Srbije, u radu su prikazani istraživački rezultati nekih veoma kompetentnih srpskih autora u ovoj oblasti.

Autor u radu prezentuje i analizira fenomen samoopredeljenja u jugoslovenskom slučaju, primenjujući istorijski metod, te metod komparacije, analize i sinteze. Pri tome autor polazi od teorijskog poimanja ovog pojma, preko međunarodnih organizacija: Društva naroda i Organizacije Ujedinjenih nacija i međunarodno-pravnih dokumenata koji definišu pravo na samoopredeljenje, te same primene ovog načela, koja je u svim slučajevima zavisila od globalne geopolitičke konstelacije velikih sila i njihovih interesa, a potom od snage, volje, i drugih atributa naroda koji se poziva na pravo na samoopredeljenje. Korektno tumačenje prava na samoopredeljenje nalaže da ovo pravo pripada narodima, ali ne i nacionalnim manjinama. Otuda je u slučaju Republike Srpske Krajine došlo do grubog kršenja prava Srba krajišnika na samoopredeljenje, kao što je u slučaju „Kosova“, priznanjem ove terorističke NATO tvorevine, takođe došlo do zloupotrebe prava na samoopredeljenje. U oba slučaja: pravo srpskog naroda u Krajini i pravo Srbije kao države, bilo je u senci sile - globalne geopolitike Zapada, u kojoj su srpski narod i njegove političke i državne tvorevine percipirane kao „gerila“ koja se isprečila na putu njegovog geopolitičkog pohoda na Rusiju.

Autor u radu prezentuje i analizira odredbe Vašingtonskog sporazuma i, s uvidom u dugogodišnju kosmetsku politiku, posebno naprednjačku, od Briselskog sporazuma, dolazi do zaključka da politika aktuelne vlasti na čelu sa Aleksandrom Vučićem ide u smeru odricanja od Kosova i Metohije putem njegovog priznanja kao druge albanske države na Balkanu. O tome nedvosmisleno govore gotovo sve tačke Vašingtonskog sporazuma, koje su u članku detaljno prikazane. S obzirom da je Aleksandar Vučić, koji je protivustavno na sebe preuzeo sve nadležnosti oko pregovaranja sa Prištinom, često iskazivao ignorantski odnos prema Rezoluciji 1244 SB UN, a Briselskim sporazumom je izvršeno i njeno derogiranje, u radu je predstavljena ova rezolucija i njeno kompetentno tumačenje kao temeljnog međunarodnopravnog dokumenta koji garantuje suverenitet i teritorijalni integritet Srbije, sa KiM u njenom sastavu. Takođe, kao pogubna politika bilo je sve što je prethodilo ili usledilo posle Briselskih pregovora: ukidanje institucija Republike Srbije na KiM i njihovo „uterivanje“ u kosovski ustavni i politički sistem, uspostavljanje granice sa carinom..., pokušaj da se formira Zajednica srpskih opština bila je samo mamac i unapred je osujećena od zapadnih mentora tzv. kosovske nezavisnosti.

Autor u članku polazi od stava da aktuelna crnogorska vlastželi da, putem Zakona o slobodi veroispovesti, izvrši „objedinjavanje pravoslavne crkve u Crnoj Gori“, tako što će umesto Srpske pravoslavne crkve ustoličiti tzv. Crnogorsku pravoslavnu crkvu, što bi predstavljalo završni potez u zaokruživanju crnogorske državne nezavisnosti. To bi istovremeno značilo odricanje od srpskog istorijskog i etnojezičkog identiteta i uspostavljanje novog- crnogorskog, čije bi komponente bile:umesto srpskog, „dukljansko“- „crvenohrvatsko“ istorijsko poreklo, umesto SPC, novonastala „Crnogorska pravoslavna crkva, te preimenovani srpski jezik u – crnogorski.Pored pomenutog, ovaj članak, koji ima izrazit društveni i naučni značaj, sadrži i kratak pregled crnogorske istorije i „etnogeneze“, koja je novijeg datuma i kretala se od srpstva ka crnogorstvu, naročito u periodu druge Jugoslavije, za vreme Titove kroatokomunističke vladavine, zatim od crnogorstva ka antisrpstvu, u savremenom periodu crnogorske državne nezavisnosti pod vladavinom Mila Đukanovića, zatim crnogorsko priznanje „Kosova“, te ambivalentan odnos prema Rusiji i ulazak Crne Gore u NATO, kao i najnovije „događanje“ naroda i mogući politički epilog ovog procesa nagoveštene resrbizacije ekskluzivno crnogorskog identiteta. Kao važno, moguće i ključno, pitanje tiče se psihičkih svojstva i mentaliteta Crnogoraca, koji poseduju veoma izražen „konvertitski sindrom“. U radu je o tome konsultovana odgovarajuća literatura.

U članku se autor bavi ključnim političkim potezima vlasti u Beogradu prema pitanju Kosova i Metohije u poslednjih tridesetak godina, s posebnim naglaskom na politiku aktuelne vlasti. Poseban akcent stavljen je na politiku prema Kosmetu nakon NATO agresije na Srbiju u kontekstu politike evrointegracija. U fokusu analize nalazi se svojevrsni geopolitički paradoks srpske vlasti od 2000. godine, pogotovo aktuelne vlasti, koja od zapadnih partnera, zagovornika i mentora kosovske nezavisnosti, traži da arbitrira u srpsko-šiptarskim pregovorima u Briselu, umesto da pitanje Kosova i Metohije, tj. pitanje suvereniteta i teritorijalnog integriteta Srbije, prenese pod nadležnost UN, gde će se uz podršku Rusije, Kine i drugih država ovo pitanje rešavati u skladu sa međunarodnim pravom, Rezolucijom UN, i srpskim Ustavom.

Autor u radu raspravlja položaj Srba u Sloveniji u periodu nakon raspada SFRJ. Za razliku od Slovenaca u Srbiji, koji imaju status nacionalne manjine, Srbi u Sloveniji koji (posle Slovenaca) predstavljaju najbrojniju etničku zajednicu, još nisu dobili taj status. Za razliku od daleko malobrojnijih Italijana i Mađara, koji su prema slovenačkom viđenju stvari, za razliku od Srba, autohton narod. Slovenačka država i javnost se ne obaziru na činjenicu da je status nacionalne manjine određen evropskim standardima i odgovarajućim pravnim dokumentima. I da po tom osnovu, ali i po osnovu istorijskog prisustva na ovom prostoru, Srbi treba da imaju status nacionalne manjine. Autor je dalje u tekstu utemeljio tezu o istorijskom prisustvu Srba na prostoru današnje Slovenije, i ukazao na geopolitičku, versku, kulturnu dimenziju diskriminacije Srba kao najbrojnije manjine, te pasivnost matične države - Srbije po pitanju položaja Srba u Sloveniji i očuvanja njihovog nacionalnog i kulturno-verskog i jezičkog identiteta. Istovetan je položaj Srba u Austriji, koja im takođe nije dala status nacionalne manjine. Ova tema ima kako naučni tako i društveni značaj, a autor je istorijskim metodom kao i metodom analize, sinteze i komparacije ukazao na slovenačku „igru“ brisanja jednog naroda i njegove kolektivne diskriminacije.

Autor se u radu bavi hrvatskom i srpskom idejom jugoslovenstva, i pri tome ukazuje na sve filološko-geopolitičke paradokse i probleme koji su pratili dve jugoslovenske države zasnovane na nenaučnoj, hrvatskoj Štrosmajer-Jagićevoj ideji jugoslovenstva. Ovde se radi o odbacivanju sopstvenog - hrvatskog-kajkavskog i prisvajanju srpskog jezika u geopolitičke svrhe - radi izlaska trožupanijske Hrvatske na širinu srpskog štokavskog prostora i stvaranja velike Hrvatske. Bio je to dobro osmišljen austrijsko-hrvatski geopolitički projekat sa dalekosežnim posledicama      U daljem radu autor analizuje  globalne geopolitičke faktore koji su uticali na nastanak prve Jugoslavije - nastale na ideji o jednom  „troimenom narodu“, kao i njene naslednice - druge, titoističke, Jugoalavije, koja se pojavljuje kao negacija prve, jer je u njoj došlo do promocije još tri nacije nastale na srpskom etnojezičkom supstratu, i država je vođena pod sintagmom borbe protiv „velikosrpskog hegemonizma“ i po formuli „slaba Srbija, jaka Jugoslavija“. Kada je, slomom bipolarnog svetskog sistema, Jugoslavija izgubila svoj geopolitički značaj, usledio je njen razbiraspad od tradicionalnih spoljnih i unutrašnjih neprijatelja. Srbija i srpski narod, našao se tamo gde je bio u predjugoslovenskom periodu, u poziciji „opkoljene zemlje“ i „uhapšenog naroda“. Naime, po hrvatskom modelu novonastale nacije, Muslimani i Crnogorci, preimenovali su srpski jezik u u „bosanski“ i „crnogorski“, i na antisrpskoj osnovi kosntituisali svoje državolike tvorevine.

Autor u članku ukazuje na instrumentalizaciju filologije u geopolitičke svrhe na srpskom etnojezičkom i istorijskom prostoru. Najpre od strane Hrvata koji su preuzeli srpski narodni jezik i proglasili ga za hrvatski književni jezik (19. vek), što će po istom modelu u titoističkom periodu učiniti muslimani (od 1993. Bošnjaci) i Crnogorci u vreme razbijanja i raspada druge jugoslovenske države. Pored istorijskog metoda, autor je koristio analizu sadržaja, kao i metod sinteze. Cilj ovog rada je da se ukaže kako se prisvajanjem srpskog jezika i njegovim preimenovanjem od strane Hrvata, a u jugoslovenskom periodu i bosanskih muslimana, a zatim Crnogoraca, stvorila nova geopolitička pozicija, koja je za Srbe i Srbiju najsličnija onoj iz vremena okupacije (1878) i aneksije (1908) BiH od strane Austrougarske.

Prikaz knjige: Rusofobija kod Srba 1878-2017., Beograd, 2017, 298. str.

Cilj ovog naučnog članska jeste da ukaže na odlučujući doprinos Save Mrkalja, kao prvog srpskog učenog filologa i jednog od najobrazovanijih Srba svoga doba, u reformi srpske azbuke (pravopisa, jezika i pisma). Autor je u radu prikazao istorijske, društvene, etničke, verske, jezičke i druge prilike u Vojnoj Krajini i Mrkaljevom rodnom Sjeničaku, te u Srbiji toga vremena, kao i društvene i istorijske prilike i razvoj filozofske i naučne misli u Evropi. Rad je zasnovan na literaturi i izvorima Mrkaljevih biografa, filologa i lingvista, vrsnih poznavalaca njegovog dela. Po uzoru na Adelunga, koji je prvi proglasio načelo „piši kao što govoriš“ (ali ga nije uspeo primeniti na nemački jezik), Sava Mrkalj je, a ne Vuk kako se inače u srpskoj široj javnosti smatra, postavio dva osnovna načela: „jedan glas jedno slovo „ i „piši kao što govoriš“, uvodeći umesto etimološkog (kakav je evropskim državama) fonetski sistem u srpski jezik i tako doprineo konstituisanju savršene azbuke. Svoju genijalnu reformu ćirilice Mrkalj je opisao u knjizi od svega 18 strana koju je zbog crkvenog „nezgrapnog“ pravopisa, pogotovo zbog upotrebe „debelog jer“, naslovio Salo debeloga jera libo azbukoprotres. Sava Mrkalj je bio genije, doduše nepriznati, kako to s genijima počesto biva, a Vuk je bio maestralni pragmatičar koji je shvatio značaj Mrkaljevor dela i koji je umeo da ga, uz nekoliko intervencija, privede konačnoj nameni, prihvativši ga kasnije kao svoje delo. Mrkalj je jednostavno prebrojao i glasove u svom srpskom jeziku i nabrojao 29 (dž nije uzeo u obzir) i ćiriličke znakove (slova), pa ih je izbrojao 41. Višak je bio veliki, i Sava ga je odbacio. Pri tome se Mrkalj posebno oborio na tvrdi znak jer kao nejnepotrebniji nazivajući ga posprdno debelim. Mrkalj je slovima pokrio 25 glasova a za ostala četiri lj, nj, đ i ć tražio je digrame i to rešio tako što je slovima l, n, t i d dodao meki znak označavajući tako njihovu mekoću... Vuk je, dakle, dizajnirao preostalih šest slova. Svoju knjižicu završio je revolucionarnim pokličom: „Zato ot danas sve naše pravopisanije pod ovo dolazi načelo-piši kako što govoriš“.

U članku autor raspravlja na temu istorijske i aktuelne drštvene, kulturne, verske i političke pozicije Rusina i Ukrajinaca u Srbiji, tj. u Vojvodini, a u delu teksta obrađuje i istorijat i položaj pomenutih manjina u Republici Hrvatskoj i Republici Srpskoj.

U članku su  prezentovana različita mišljenja pripadnika pomenutih grupa o tome da li se radi o različitom ili zejdničkom etničkom poreklu, sličnosti jezika i književnosti, te o odnosu prema današnjoj Ukrajini, njenom identitetu, i matičnosti spram manjina koje su starije od svoje matice, što predstavlja svojsevrstan društveni i verski i geopolitički fenomen. Naime, radi se o geopolitičkom projektu Rimokatoličke crkve prema pravoslavnom ruskom istoku i nasilnom unijaćenju njenog naroda- Rusina i Ukrajinaca, čija je „matica“- Ukrajina većinski ostala pravoslavna.

Iz pomenutih teza proizlazi da je u radu korišćen istorijski, te metod analize i sinteze, kao i komparativni metod. U radu je prezentovan istorijski presek nasilnog unijaćenja pravoslavnih, počev od Brestske unije (1596) godine, a sličan metod primenjivan je i na srpskom pravsolavnom i istorijskom i etnojezičkom prostoru. Iz ove činjenice proizlazi društveni i naučni značaj obrađivane teme.  Pomenuti značaj sadržan je i u društvenopj stvarnosti koja govori o ravnopravnom položaju Rusina/Ukrajinaca sa drugim manjinama i matičnim srpskim narodom u Vojvodini, koji im omogućava svestran društveni i nacionalni razvoj.

U radu je povučena paralela između verzije samoopredeljenja Srba u RSK, u vreme protivustavnog i nasilnog otcepljenja Hrvatske; nastojanja da se, u skladu s odredbama međunarodnog prava, sačuva Kosmet u okviru teritorijalnog integriteta i suvereniteta Srbije; zaštite nacionalna prava naroda Abhazije i Južne Osetije, u okolnostima američko-gruzijske agresije, i razmotrena politička uloga Rusije u ovim procesima i jačanje njene geopolitičke moći u globalnim okvirima.

Kosovsku „dramu“ treba, prevashodno, posmatrati kroz vizuru promenjenih geopolitičkih odnosa između velikih sila i kao ključnu kariku u procesu rasrbljivanja Balkana, kao svojevrsne političke i vojne laboratorije i geostrateške prethodnice u „pohodu“ Zapada na Istok. Ukoliko se ovako shvati trenutni poraz Srba u borbi za „jugoslovensko nasleđe“, lakše će biti da, uz pomoć svojih saveznika prvenstveno ojačale Rusije, zahtevamo da se na nekoj novoj konferenciji pravedno i trajno reše sva nerešena, u suštini samo zamrznuta pitanja koja je proizveo „razbiraspad“ jugoslovenske države. Teško je razumeti uslovljavanje Srbije da uđe u EU bez Kosova i Metohije, odnosno da prizna Kosovo kao uslov sopstvenog članstva. Značilo bi to potpunu nejednakost i neravnopravnost evropskih naroda i njihovih zemalja. Jer, na jednoj strani se Berlinski zid ruši, a na drugoj između srpskog naroda podeljenog između novonastalih satelitskih antisrpskih država podižu novi zidovi. Na toj osnovi urušena je Republika Srpska Krajina, legitimna država srpskog naroda na svom istorijskom i etničkom prostoru. Isto tako, vrše se eksperimenti u dejtonskoj BiH s nedvosmislenim ciljem gašenjem Republike Srpske kroz preoblikovanje BiH u unitarnu državu. To svakako podrazumeva, da se u skladu s međunarodnim pravom i evropskim standardima reši i problem Kosova i Metohije, ali i srpsko pitanje u celini.

Demokratska zajednica vojvođanskih Mađara Šandora Pala je nekoliko godina po osnivanju podnela koncept tro­stepene autonomije za mađarsku manjinu u Srbiji. On obuhvata: opštine sa specijalnim statusom koje se mogu udružiti u teritorijalnu etničku autonomiju, zatim mesna ili lokalna autonomija i najzad, kao najviši nivo manjinske samouprave, personalna autonomija - politički repre­zent mađarske manjine u Srbiji. Ovaj koncept prihvatiće i druge mađarske političke stranke, kasnije osnovane, poput Stranke vojvođanskih Mađara Jožefa Kace, kasnije Ištvana Pastora, kao i Demokratska stranka vojvođanskih Mađara Andraša Agoštona, nastala cepanjem DZVM, i drugi. Statut AP Vojvodine iz 2009. godine uslišio je go­tovo sve zahteve sadržane u konceptu trostepene autonomije; njime je predviđen mađarski region od opština na severu Srbije u kojima Mađari čine većinu stanovništva, sa sedištem u Subotici, u kojoj nemaju većinu. Statut je deo koalicionog dogovora Pastor-Tadić, donet sa ciljem da pomogne u poboljšanju položaja nacionalnih manjina - ,, nacionalnih zajednica“, ali je on u srpskoj stručnoj i političkoj javnosti ocenjen kao stvaranje „države u državi“, tj. pretvaranje Vojvodine u državu nacionalnih manjina, sa re­alnom mogućnošću secesije mađarskog regiona i njegovo ppiključenje Mađarskoj. Tome u prilog ide i revizionistička propaganda aktuelne mađarske vlasti Viktora Orbana koja je Mađarima u susednim državama dala dvojno državljanstvo i nagovestila pravo njihovog učešća u parlamentarnim izborima sa kvotom političkih predstavnika u mađarskom paralamentu. Orban je rešio da uz pomoć EU izvrši teritorijalno ujedinjenje nacije, pozivajući se na ispravljanje trijanonske nepravde. U tekstu smo pokazali da „Trijanon“ nije bio ne­pravda, već da je ovaj sporazum Ugarsku sveo na Mađarsku, tj. na etnografske granice mađarske države. U radu je prezentovan položaj mađarske manjine i njeno političko organizovanje u Kraljevini SHS-Jugoslaviji, kao i njihovo učešće u Hortijevom pokušaju da genocidom i etničkim čišćenjem, koje su mađarske okupacione trupe izvršile u Bačkoj 1941-1945, revidira „Trijanon“. Na komunistički koncept autonomije Vojvodine mađarska manjina je gledala kao na „srpsku stvar“, ali je vremenom prihva­tila jer je u Srbiji ostvarila najviši stepen kulturnih, ekonomskih, političkih prava. Takva prava ne bi imala ni u matičnoj državi. Razvila je i sačuvala nacionalni identitet po najvišim evropskim standardima. Otuda je geo­politika mađarskogregiona i revizije „Trijanona“ igranje sa vatrom.

Autor u članku razmatra pitanje najavljene plat­forme za KiM, ukazuje na činjenicu da ona neopravdano kasni, te razmatra moguće modele autonomije koje bi srpska vlast mogla da ponudu kosovskim Albancima. Autor dalje kritički analizira pregovore Dačić-Tači oko tzv. tehničkih, a u stvari suštinskih političkih pitanja, kako što je integrisano upravljanje granicom između Srbije i Koso­va. U Izveštaju EK o Srbiji i Kosovu pojavio se termin o „poštovanju teritorijalnog integriteta Kosova“, što govori da EU uslovljava Srbiju etapnim priznanjem Koso­va. O tome svedoče i izjave američkog državnog sekretara Hilari Klinton, koja otvoreno ističe da se protivi pitanju promene granica i ponovnom otvaranju pitanja nezavisnosti Kosova. Američku politiku podržala je i evropski komesar za spoljnu politiku Ketrin Ešton. Autor smatra da se Srbija neopravdano odrekla principa političke neutralnosti, i okrenula se EU koja od Srbije traži neprocenjiv ustupak za obećanje da će možda, jednom ući u EU. Takav uslov nijedna država na svetu ne bi prihvatila. EU uslovljava Srbiju etapnim priznanjem Kosova.

Prikaz knjige: Veselin Đuretić, Rehabilitacija đenerala Mihailovića - opravdanje za sve srpske ratne pozicije 1941-1945, Beograd, 2012.

U promenjenim globalnim geopolitičkim konstelacijama na evropskom prostoru, Zapad je imao dominantan uticaj na razbuktavanje a potom i razrešenje jugoslovenske krize. Zapad, na čelu sa SAD, selektivno je primenio pravo naroda na samoopredeljenje, tako što je diskriminisao ovo pravo za Srbe u Hrvatskoj i BiH, u korima su Srbi bili konstitutivan-državotvoran narod, ustavno potpuno ravnopravan s druga dva naroda. Umesto narodu, Zapad je pravo samoopredeljenja priznao republikama, čije granice nisu imale ni istorijsko ni etničko ni pravno utemeljenje. A kad je u razbiraspadu jugoslovenske i srpske države došao red na Kosovo i Metohiju, moćni Zapad je sa svorim albanskim štićenicima istakao dva razloga za nezavisnost Kosova, koji se ne pominju u Ahtisarijevom planu, ali se podrazumevaju, to su: pravo Albanaca, kao nacionalne manjine u Srbiji na samoopredeljenje, i oduzimanje Kosmeta Srbiji zbog, navodne, zločinačke politike Miloševićevog režima. I redan i drugi razlog je netačan i međunarodno-pravno irelevantan. Kosovo i Metohija je i po Povelji OUN, Ustavu Srbije i po Rezoluciji 1244 SB OUN sastavni deo Srbije. Međutim, pravo bi bilo duboko u senci politike i sila bi lako nadvladala pravo, da se nije ovom nasilju i nepravu suprotstavila Putinova Rusija svojom principijelnom politikom. Rešenje problema južne srpske pokrajine podignuto je ponovo na nivo međunarodnog prava i politike ključnih aktera međunarodnih odnosa, koje, međutim, SAD i drugi zagovornici nezavisnosti žele da, zaobilazeći Savet bezbednosti UN, ostvare preko EU kao navodni presedan i “ekskluzivno” evropski problem.

Da nije bilo ilirizma i hrvatske, štrosmajerovsko-jagićevske ideje jugoslovenstva i serbokroatistike, ne bi bilo ni kobnog susreta Srba i Hrvata koji se pretvorio u nesporazum i sukob, koji po svojim ideološkim i filološkim posledicama traje do današnjih dana. Na žalost, pomenutu filološko-ideološku paradigmu prihvatili su i ključni srpski filolozi i ideolozi u konstituisanju jugoslovenske države, što je rezultiralo srpskim duhovnim, političkim, jezičkim, etničkim, geopolitičkim, državotvornim diskontinuitetom. Neosnovan je stav da su dva naro­da, Srbi i Hrvati, stvorili isti jezik, a ostali posebni narodi. Još je manje održiv stav da su četiri naroda (Srbi, Hrvati, Crnogorci i Muslimani odnosno Bošnjaci) bili istorijski tvorci jednog jezika. Hrvati su preuzeli srpski jezik, odričući se svog, i na osnovu jezika u Hrvate pretvorili sve Srbe rimokatolike. Došlo je do podele jednog istog naroda - srpskog naroda po liniji različitih vera, a ne po jeziku kako je to u evropskoj praksi. Jer, promena vere, po evropskim standardima, ne može dovesti do promene nacionalnosti i preimenovanja jezika. Danas se u Bosni i Hercegovini bošnjačkim/bosanskim jezikom označava ime jezika bosanskohercegovačkih muslimana; naziv srpski jezik ostavljen je bosanskohercegovačkim pravoslavcima, a bosanskohercegovačkim rimokatolicima određen je naziv hrvatski jezik. Tako se ne postupa nigde u Evropi. U Crnoj Gori postupili su po ugledu na susede: ako srpski jezik može da se de­li na dva, zašto ne može na tri, ako može na tri, zašto ne bi mogao na četiri. Bez obzira na zvanične nazive ovih separatizmom nastalih država i njihovih jezika, u pitanju je i dalje jedan književni jezik, srpski jezik. Srpska država i njene nacionalne institucije (SANU, Matica srpska, filološki fakulteti...) kod evropskih institucija (Savet Evrope, EU...) moraju da zahtevaju da tako mora bitiupisano u lingvističku kartu Evrope.

U ovom članku je prezentovan istorijski pregled borbe Srba u Ugarskoj za političko-teritorijalnu autonomiju. Detaljnije su obrađene srpske privilegije i tri najznačajnija srpska crkvena i narodna sabora: Temišvarski sabor 1790, Majska skupština 1848. i Blagoveštenski sabor 1861, na kojima su Srbi zahtevali posebnu srpsku teritoriju i sopstvenu sa­moupravu, što je delimično i ostvareno stvaranjem Srpske Vojvodine 1848. godine. Obrađeno je i delovanje srpskih političkih stranaka i njihovih lidera na jačanju vojvođanske autonomije u okviru Habsburške monarhije, kao i njihovo zalaganje za integralno rešenje srpskog nacionalnog pitanja, tj. za ujedinjenje srpskog naroda sa prostora Austrougarske sa Srbijom i drugim srpskim zemljama, a zatim ujedinjenje sa Hrvatima i Slovencima u prvu jugoslovensku državu. Time je ideja vojvođanske autonomije iscrpela svoju istorijsku i nacionalnu misiju.

U radu je iznet pregled svih najvažnijih stavova i političko-pravnih odluka i dokumenata o položaju Vojvodine u prvoj i drugoj Jugoslaviji. Neporecivim istorijskim dokumentima je dokazano da je „pitanje Vojvodine“ podgrevano i podsticano iz Hrvatske i da je to bila permanentna hrvatska politika na slabljenju uticaja Srbije i njene dominacije u obe jugoslovenske države. HSS-ovsku Radićevu i Mačekovu politiku prema Vojvodini nastaviće Brozov komunistički režim u okviru svoje političke koncepcije zasnovane na tezi: “slaba Srbija, jaka Jugoslavija“. To je naročito došlo do izražaja u Ustavu 1974, kada je Vojvodina postala „konstitutivni element Federacije“. „Vojvođaneri“, za početak, zagovaraju status Vojvodine iz 1974. godine. Oni su uglavnom srpskog porekla, i izgleda, ne shvataju svu opasnost koju nosi predloženi Statut Vojvodine. Ove ideje dolaze sa strane kao i dosad. Odvajanje Vojvodine od Srbije bio bi kraj Vojvodine, jer bi njene manjine težile da se priključe državama maticama, a Srbi bi postali nacionalna manjina u svakoj od tih država.

Osvrt na knjigu: Bojan Radić, Razgovori sa Petrom Milosavljevićem - O Novosadskom skupu, Beograd, 2008.

U časopisu Politička revija, broj 04/2009 objavljen je opširan članak Nemanje Vidića "Dramatičan poziv lingvističkoj struci". Članak je pisan povodom knjige Dragoljuba Zbiljića "Srpski lingvisti dvoazbučjem zatiru ćirilicu" (Novi Sad, 2009). U članku se zahvataju mnoge teme: istorijske, nacionalne, filološke, lingvističke, političke; pominju se i neki vodeći savremeni srpski filolozi. Posebna pažnja je posvećena gramatološkim problemima, tj. onima koja se tiču pisama kojima su pisali i kojim bi, po autoru, trebalo da pišu Srbi. Autor, očigledno, ne izražava samo svoje mišljenje, već mišljenje jednog šireg kruga aktivista koji već godinama nastoje da ukupnu srpsku pismenost svedu samo na jedno pismo, na ćirilicu. Pomenuti članak kao svojevrsni prikaz Zbiljićeve knjige, poslužio je kao povod za jednu širu elaboraciju o srpskom jeziku, srpskoj književnosti, srpskim pismima i srpskom narodu i njegovom političkom i geopolitičkom položaju u postjugoslovenskom periodu koju ovim člankom objavljujemo.

Prikaz knjige: Mitar Miljanović, Bosna iber alles - dijalog raznomišljenika, IPS, Beograd, 2009.

U ovom članku o autonomiji Vojvodine pratićemo „bitku za Vojvodinu“ iščitavanjem i analizom tekstova objavljenih u listu „Politika“ i nekim drugim izvorima u poslednje dve godine. Dakle, u periodu pre, za vreme i nakon donošenja Statuta AP Vojvodine i Zakona o utvrđivanju nadležnosti AP Vojvodine. Takođe, u radu je prezentovana tzv. Salcburška izjava Vojvođanskog pokreta iz 1948, kao i Magna carta genitum et regionum (Velika povelja naroda i regija) FUEB-program Federalističkog saveza evropskih narodnih grupa iz 1992, i njihova neobična sličnost sa Statutom Vojvodine. Obrađeno je i pitanje regionalizacije Srbije koje se dopunjuje sa vojvođanskim statutom.

U članku su analizirani savremeni hrvatsko-srpski odnosi u vreme i nakon raspada jugoslovenske države, posmatrani u kontekstu hrvatske tužbe protiv SRJ/Srbije za genocid nad Hrvatima, kao i „pomirljivu“ srpsku politiku prema Hrvatima i njihovom genocidu nad srpskim narodom u toku Drugog svetskog rata, za vreme Pavelićeve i NDH čiji je nastavak usledio u Tuđmanovoj HDZ Hrvatskoj kada je od 1990-1995. dovršen zločin genocida i etničkog čišćenja Srba Krajišnika započet 1941. godine. U radu će biti analizirani i hrvatsko srpski sporazum o normalizaciji odnosa, a zatim hrvatsko priznanje nezavisnosti Kosova i, najzad protivtužba Srbije za genocid Hrvata nad Srbima u Hrvatskoj i Krajini u poslednjem ratu.

Danas je svakom ozbiljnom posmatraču jasno da je u poslednjih desetak godina NATO pretrpeo ozbiljne promene; da je prošlo vreme njegovog svirepog trium­falizma - koji je ostavio tragične posledice na prostoru bivše SFRJ, prevashodno na srpskom etničkom i istorijskom prostoru. Na „kosovskom pitanju“ najbolje se razobličava lažna maska NATO-a. Otimanje Kosova i Metohije predstavlja ključnu kariku u onemogućavanju srpskog naroda da na sopstvenom etničkom i istorijskom prostoru obrazuje svoju nacionalnu državu To je naj važniji deo u procesu rasrbljivanja Balkana. U članku se razmatra suštinsko pitanje čime je to NATO „zadužio“ Srbe, tj. analizirana je neprijateljska aktivnost NATO-a protiv srpskog naroda i njegovih država krajem 20. veka; prezentovana je strategija NATO-izacije Srba i neskrivene namere srpskih vlasti, da, protiv volje naroda, uvedu Srbiju i srpske zemlje (Crnu Goru i Republiku Srpsku) u NATO savez. Plan je da se ovaj čin ostvari preko Republike Srpske i BiH. Detaljno je analizirana uloga SAD, kao i njegovog balkanskog favorita Turske, koja bi trebalo da predstavlja svojevrsnog mentora za novoprimljene balkanske NATO članice. Sve to se poklapa sa obnovljenim turskim imperijalnim pretenzijama. U članku se ukazuje na istorijsku „istrošenost“ i anahronost NATO pakta, osujećivanje njegovih geostrategijskih i geopolitičkih planova usmerenih ka Istoku, pre svega prema Rusiji, koja je u usponu i koja, ojačana, nudi drugačije i prihvatljivije modele kolektivne bezbednosti. Autor zastupa ideju o promeni spoljnopolitičke paradigme, koja podrazumeva da Srbija i srpske zemlje oslonac treba da traže u Rusiji, a da u pogledu pripadnosti vojnim savezima budu neutralne.

O bačkim Bunjevcima napisana je poprilična litera­tura, uglavnom pre i u toku prve Jugoslavije, a zatim nakon raspada jugoslovenske države krajem XX veka, a najmanje tokom Titove socijalističke Jugoslavije. O Bunjevcima su pisali kako sami bunjevački pisci, ali i strani, mađarski, nemački i drugi autori, kao i srpski pisci i političari, a stvaranjem prve jugoslovenske države i hrvatski autori. Naročitu pažnja Bunjevcima posvećena je nakon raspada jugoslovenske države 1991-1995, jer su oni tada, od 1991, prvi put priznati kao nacionalna manjina u Srbiji. Dobili su mogućnost da neguju svoju kulturnu baštinu, istoriju, folklor, tradiciju, jezik. I tada su izašla brojna dela, knjige, članci, zbornici radova koji se bave pitanjem bunjevačkog identiteta. Svojstvo naroda Bunjevci su dobili samo u Srbiji, ne i u Hrvatskoj i Mađarskoj u kojima takođe živi ova etnička grupa. Za razliku od evropskog etnojezičkog modela formiranja nacija, na Balkanu je „religija bila vododelnica“ nacionalnog razlikovanja, pa je bunjevački identitet danas, kao i u ranijem periodu, ugrožen i svojatan od Hrvata, u realnoj opasnosti da nestane i postane deo hrvatskog identiteta, kao što su postali katolički Srbi Dubrovnika, Dalmacije, Bosne i Hercegovine.

U prilogu se govori o istorijskim, kulturnim i političkim vezama dva prijateljska naroda, Srba i Slo­vaka. O tome svedoče brojne istorijske činjenice koje u članku pominjemo; od zajedničkog učešća u odbrani srpskih i slovačkih zemalja od Turaka, preko školova nja viđenijih Srba u Bratislavi i drugim slovačkim mestima u 18. i 19. veku, kao i kulturnim vezama Vuka i Štura, Vuka i Šafarika, kao i uticaj ovog velikog Slovaka i drugih njegovih sunarodnika na kulturni, naučni, politički život u Srbiji i Vojvodini u 19. i 20. veku. Tu je i nezaobilazna figura slovačkog političara dr Milana Hodže, koji je u uslovima agresivne mađarizacije tesno sarađivao sa srpskim političkim prvacima u borbi za nacionalnu emancipaciju slovačkog i srpskog naroda. Sve je to uticalo da se Slovaci u duhu slovenske solidarnosti nađu zajedno sa Srbima i na Velikoj narodnoj skupštini u Novom Sadu 25. novembra 1918. glasaju za prisajedinjenje Srbiji. Taj pravac kulturne razmene, saradnje i razumevanja između dva naroda biće nastavljen i u narednim vremenima. Slovaci su nacionalna manjina nacio nalna zajednica po Statutu AP Vojvodine, lojalni srpskoj državi koji sa većinskim srpskim narodom imaju veoma dobre odnose. Slovačka je među manjim brojem zemalja članica EU koje nisu priznale lažnu državu Kosovo, a priznala je i malobrojnim Srbima u Slovačkoj status nacionalne manjine.

Prikaz knjige: Zoran Milošević, Turska i neoosmanizam, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Istočno Sarajevo, 2010.

U članku autor najpre definiše pojmove nacije i nacionalnog identiteta, a zatim prikazuje detaljan opis srpskog nacionalnog identiteta. Srpski nacionalni identitet autor opisuje analizirajući njegove osnovne elemente, kao što su srpski jezik, srpsko pismo, istorijsko iskustvo, koje svedoči srpsko identitetsko ukorenjivanje i iskorenjivanje, zatim obrađuje ulogu pravoslavlja i Srpske pravoslavne crkve u formiranju i jačanju nacionalnog identiteta, kao i pitanje nacionalne države, kao faktora nacional­nog identiteta i, najzad, sagledava aktuelno stanje srpske države i srpske ideje.

U članku se raspravlja o srpskom jezičkom i istorijskom korenu crnogorskog identiteta, kao i o savremenom evroatlanstkom procesu rasrbljavanja Crne Gore. Poništavanje srpskog jezika kao jezika većinske Crne Gore i donošenje odluke o novom nazivu jezika, predstavlja snažan udarac srpskoj etnojezičkoj i istorijskoj tradiciji i identitetu Crne Gore. Ovaj proces savremenog rasrbljavanja Crne Gore može se posmatrati u dve ravni: istorijsko-etnojezičkoj i geopolitičkoj.

U radu se u obliku istorijsko-politikološke i geopolitičke sinteze prezentuje presek srpske ideologije i spoljnopolitičkih prioriteta. Srbi su narod sklon nekritičkom prisvajanju i priklanjanju širim ideološko-državnim integracijama, koji se olako odriče svoje autentične srpske državno-političke egzistencije U tom smislu javljaju se hrvatska (Štrosmajerova) ideja jugoslovenstva zasnovana na tezi o jednom „troimenom“ narodu Srba, Hrvata i Slovenaca u prvoj jugoslovenskoj državi, zatim u drugoj Jugoslaviji Titova ideja o „bratstvu i jedinstvu“, koja je na srpskom etnojezičkom i istorijskom prostoru uspostavila nove narode i njihove države, a danas, nakon razbijanja jugoslovenske države, srpska postoktobarska vlast, nalazeći se u svojevrsnom postjugslovenskom ideološkom i geopolitičkom va­kuumu, zanemarujući pitanje suvereniteta i državne celovitosti, teži novim, krajnje neizvesnim i srpskom narodu i državi nenaklonjenim supranacional nim ideološkim i integrativnim obrascima u vidu evrounijstva i evroatlantizma.

Autoru članku najpre analizira predsednikovu Plat­formu, koja se zasniva na Ustavu Srbije i Rezoluciji 1244 SB OUN, u kojima se KiM tretira kao sastavni i neotuđivi deo Republike Srbije. U njoj se predsednik Nikolić prvenstveno bavi pitanjem Srba u Pokrajini; Autonomna zajednica srpskih opština (ZSO) u članku je detaljno analizirana. Vladina Rezolucija i tačke u kojima ona odstupa od Platforme poslužile su autoru da detaljnije analizira i ovaj dokument, kao i reagovanja spoljnih aktera i predstavnika PIS i nekih albanskih intelektualaca iz Prištine i, posebno, srpskih lidera sa KiM i celokupnog srpskog naroda u Pokrajini, koji odbija svaku mogućnost da živi u nezavisnoj državi Kosovo, strahujući da implementacija dosadašnjih sporazuma, kao i dalji pregovori između predstavnika Vlade Srbije i Privremenih institucija iz Prištine vode ka tome cilju.

Prikaz knjige: Nikola Žutić, Đuro Vilović od župnika do četnika, Institut za savremenu istoriju, 2012, Beograd, 285 str.

Autor je u ovom radu, prezentovanjem glavnih dela Predraga Dragića Kijuka, predstavio i političku misao ovog svestranog mislioca. Osnovu Kijukove misli čine filosofija, religija i politika, posebno hrišćanstvo i pravoslavno Srpstvo. Ovo su teme sadržane u svim njegovim radovima. Kijukova politička misao proizlazi iz širokih koordinata njegovog enciklopedijskog znanja iz istorije i istorije hrišćanke misli i njene zapadne papske prakse političkog hrišćanstva; hrišćanstva bez Hrista. U središtu svih Kijukovih pisanih i usmenih pregnuća nalazi se srpski narod; njegova martirijska sudbina, stradanja i stremljenja, i ona predstavljaju osnovni motiv Kijukovog duhovnog i misaonog bdenija i bespoštednog javnog angažmana. U okviru izučavanja nacionalnog pitanja Kijuk detaljno izlaže svoje stavove o Vatikanu, fašizmu, katoličenju Srba, Evropi, Americi, zapadnom političkom hrišćanstvu, atlantokratiji, Haškom tribunalu, Srbima kao liturgijskoj zajednici, njihovom položaju danas, itd.

Autor u ovom članku analizira ulogu Hrvatske u procesu učlanjenja Srbije u Evropsku uniju. Cilj je da se ukaže na kontinuitet hrvatske politike prema Srbima, koja je rezultirala etničkim čišćenjem sa elementima genocida nad srpskim narodom u Republici Srpskoj Krajini i Hrvatskoj. U radu je korišćena analiza sadržaja srpsko-hrvatskih odnosa u savremenom periodu, kao i politička praksa koju Hrvatska primenjuje prema preostalim Srbima i Srbiji u postdejtonskom razdoblju. Ta politika manifestuje se ignorisanjem i grubim narušavanjem Sporazuma o normalizacii odnosa koji je Hrvatska potpisala sa SRJ septembra 1996. U radu će dalje biti obrađeno pitanje hrvatske tužbe za genocid protiv Srbije, kao i njeno priznavanje nezavisnosti Kosova, čime je Hrvatska grubo prekršila Sporazum o normalizacii. Tu su i drugi antisrpski potezi kao što je akcija kojom Hrvatska, kao članica EU, zabranjuje i proteruje ćirilicu, što EK ne komentariše već svodi na unutrašnje hrvatsko zakonodavstvo, što je ustvari nastavak progona Srba; hrvatska policija hapsi i one Srbe koji nisu ni na kakvim spiskovima s očiglednim ciljem da se Srbi zastraše i da niko i ne pomisli na mogućnost povratka, a kamoli na korišćenje svojih ljudskih i kolektivnih političkih prava. Pored svega Hrvatska se nudi da u „prijateljstvu s puno ponižavanja“ trasira Srbiji put ka EU, tako što će joj diktirati uslove oko eventualnog povlačenja tužbe za genocid, u čemu je podržavaju moćne zapadne zemlje, prvenstveno Nemačka. Teško je pretpostaviti čime će sve Hrvatska uslovljavati Srbiju, za koju EU „nema alternative“, a jedno od sigurnih tačaka tog uslovljavanja i ponižavanja Srbije od strane Hrvatske očekuje se prilikom označavanja granične linije na Dunavu.

Autor je u svom članku prezentovao političku misao Dragoša Kalajića, svestrano talentovanog srpskog slikara i publiciste. Kalajićevu političku misao, stavove i društveni angažman prikazali smo iščitavanjem, promišljanjem i analizom njegovih publicističkih, političkih i geopolitičkih dela. To se odnosi na Kalajićeve kolumneu „Dugi“ i drugim časopisima, kao i na njegove glavne knjige: Američko zlo - prva i druga knjiga, Poslednji Evropljani, Rusija ustaje i druge knjige, kao i spise drugih autora o Kalajićevom delu ili povodom njega. U radu otkrivamo da je Kalajić bio uvereni „Evropljanin“, zagovornik Evrope nacija, tradicionalnih postojećih, a protivnik Evropske unije za koju je govorio da je američka tvorevina, te da je Evropa od Drugog svetskog rata okupirana od američke plutokratije. Kalajić se zalaže za obnovu evropske ideje i politike zasnovane na osovini Berlin - Moskva - To­kio, a protiv američke lihvarske politike. Ovaj prosvećeni Srbin i Evropljanin, razočaran podaništvom evropskog Zapada prema „američkom zlu“, svu svoju pažnju okreće prema Rusiji (i Srbima) kao još preostalim - „poslednjim Evropljanima“, sposobnim da izvrše oslobođenje i obnovu Evrope.

Predmet ovog rada je analiza parlamentarnih izbora u Srbiji i posledice koje će oni imati na unutrašnjem i spoljnopolitičkom planu. Cilj rada je da se korektnim prezentovanjem izbornih razultata ukaže na evidentnu diskrepancu između predizbornih obećanja sa prethodnih izbora (2012) i politike koja je potom vođena, tj. da se pokaže kontinuitet u vođenju srpske politike u svim ključnim domenima od Petog oktobra do danas, izuzimajući donekle period Koštuničine vladavine. Politička koalicija SNS-a je u potpunosti nastavila da vodi politiku prethodnih vlada, kako u pogledu ključnog unutrašnjeg pi tanja zemljea to je Kosovo i Metohija, odnosno pitanje državnog suvereniteta i integriteta, tako i po spoljnopolitičkim prioritetima tj. usmeravanje Srbije ka EU, bez obzira na sve manjkavosti ovog EU projekta i njegovu diskriminatorsku politiku prema Srbiji. U tekstu je korišćen metod analize dosadašnjih izbornih rezultata kao i metod njiho ve komparacije, te je na tom osnovu prezentovana sinteza srpske politike i geopolitike. Za aktuelnu srpsku vlast izgleda ne postoji dilema: EU ili Rusija, iako je Rusija jedini istinski oslonac Srbije u borbi za državnu celovitost i nacionalno dostojanstvo, koja i svojom politikom u Ukrajini ukazuje na svu bezobzirnost i neprincipijelnost zapadne po­litike prema suverenim državama od bivše SFRJ, preko Avganistana Libije, Iraka, Sirije itd. Nova srpska vlast se opredelila za politiku evropskih, a to znači i evroatlantskih integracija, na šta ukazuje i sastav Vučićeve vlade, od čega se pak ne nazire nikakva dobit, naprotiv, a takva orijentacija htela-ne htela dovodi u delikatan, pa i neprijateljski položaj prema Rusiji. Ili će možda biti drugačije?

Uticaj masonerije u Kraljevini Srbiji u nekoliko decenija XIX veka, za vladavine dinastije Obrenović, zatim njen uticaj na promenu dinastije početkom XX veka i do Prvog svetskog rata bio je vrlo bitan u kreiranju spoljne politike koja je na kraju dovela do ulaska Srbije na stranu Antante u svetskom ratu a protiv centralnih sila sa svim posledicama koje su usledile po srpski narod. Masonerija je sa manje ili više uspeha uticala na sve bitne političke figure u Kraljevini Srbiji. To se odnosi i na Nikolu Pašića a posebno na Milovana Milovanovića i Milenka Vesnića. Posle majskog prevrata uticaj masonerije vršen je u smislu frankofilske politike u Srbiji.

U članku autor ukazuje na geopolitičku sličnost položaja Srbije i srpskih zemalja danas sa položajem pred Prvi svetski rat. U radu je analizirana Niška deklaracija koja je umesto srpskog koncepta („ma­lo“ rešenje) preuzela jugoslovenski koncept („veli­ko“ rešenje) u posleratnom uređenju države. Autor u radu ukazuje na nedovoljnu promišljenost srpske društvene i političke elite u njenom opredeljenju za državnu zajednicu sa dojučerašnjim neprijateljima, katoličkim Slovencima i Hrvatima. Osnovna teza na kojoj autor insistira jeste: ako je stvaranje prve jugoslovenske države bilo neminovno i van domašaja Srba, tj. ako je to akt spoljnih zapadnih sila, onda je tu državu trebalo urediti na federativnoj ili konfederativnoj osnovi, što su zagovarali kako strani činioci tako i hrvatski i slovenački predstavnici iz Jugoslovenskog odbora, kako bi Srbi obeležili svoj istorijski i etnojezički prostor. Granica te srpske države prostirala bi se daleko na zapad, i na taj način izbegla sva docnija sporenja i genocidna stradanja Srba od strane Hrvata i njihove monstruozne države. Ovaj koncept je bilo moguće primeniti sve do početka 1930-ih godina, tj. do pojave Hitlera i nacizma, kad su Hrvati internacionalizovali tzv. hrvatsko pitanje. Dalje u tekstu autor prezentuje položaj Srbije i Srba u drugoj federalizovanoj Jugoslaviji, „državi ravnoteže“, u kojoj je federalizacija izvršena konstruisanjem novih nacija i njihovih država iz srpskog etnojezičkog supstrata. Brozov geopolitički i etnoinženjering prihvatile su zapadne sile: Vati­kan, Nemačka i SAD, inicirale i pomogle razbijanje jugoslovenske države, te ozakonile stvaranje satelitskih antisrpskih državica i izvršile otimanje Kosova i Metohije od Srbije, svodeći Srbiju na puku „rezidualnu tvorevinu“. Srpska DOS-ovska vlast kao i vladajuća koalicija oko SNS-a trasira evroatlantsku geopolitičku paradigmu, a dokazanom istorijskom savezniku Rusiji i prijateljskom ruskom narodu obraća se samo u veli­koj nevolji, najčešće, da paradoks bude veći, tražeći pomoć na putu učlanjenja u EU.

Opšti izbori u Republici Srpskoj održani su 12. oktobra 2014. godine kao deo opštih izbora u BiH. Obuhvatali su sledeće izbore: 1) za predsednika Re­publike Srpske; 2) za Narodnu skupštinu Republike Srpske; 3) za srpskog člana Predsedništva BiH i; 4) za Predstavnički dom Parlamentarne skupštine BiH. Bavićemo se, dakle, detaljnije izborima u Repu­blici Srpskoj, a uzgred ćemo se dotaći i izbora srpskih predstavnika u organima Federacije BiH i države BiH. Razmatraćemo političku i geopolitičku suštinu ovih izbora.

U radu se u jednom širem istorijsko-politikološkom kontekstu analizira Britanska rezolucija o „Srebrenici“ i ukazuje na geopolitički smisao i povezanost ovog konstruisanog zločina sa NATO- hrvatskom akcijom „Oluja“, što je otvorilo proces daljeg zapadnog geopolitičkog redukovanja i fragmentacije srpskog političkog i državnog prostora na Kosovu i Metohiji. Autor u ovom poglavlju dalje prikazuje rusku principijelnu politiku, spram namere Zapada da Srbima i Srbiji prilepi etiketu genocidnog naroda i države, koja je u SB UN rezultirala ruskim vetom, a zatim prezentuje prilično nejasnu pa i neodgovornu politiku Vlade Srbije po pitanju Britanske rezolucije, kao i posledice koje iz toga slede. U drugom delu ramatrana je politika Srbije prema Hrvatskoj kroz prizmu obeležavanja 20-godišnjice „Oluje“, u kojoj je Hrvatska etnički, sa elementima genocida, počistila gotovo ceo srpski narod sa prostora Republike Srpske Krajine i Hrvatske. Ovde je ukazano na činjenicu da Hrvatska ignoriše sve sporazume koje je potpisala sa Srbijom: od poštovanja teritorijalnog integriteta Srbije, do povratka prognanih Srba u Krajinu i njihovog materijalnog obeštećenja koje iznosi nekoliko desetina milijardi evra, samo po osnovu neplaćenih penzija Hrvatska duguje krajiškim Srbima više od milijardu evra. Srpska vlast, kao i toliko puta u istoriji, besmisleno povlađuje Hrvatskoj, koja se sad postavila i kao nekakav medijator i arbitar prema Srbiji i njenoj težnji ka članstvu u EU. U trećem delu autor analizira ideju srpskog premijera Vučića o zajedničkom danu sećanja, koju su susedni lideri glatko odbacili. U radu se ukazuje koji je eventualni smisao te ideje i koji bi bili preduslovi za njeno ostvarenje. Neki od ovih preduslova bili bi poštovanje međudržavnih sporazuma između Srbije i Hrvatske, koji između ostalog zahtevaju povratak Srba, čemu se Hrvatska uporno i bez ikakvih sankcija svojih Zapadnih patrona suprotstavlja, jer u njihovom povratku vidi i povratak njihove države- Republike Srpske Krajine. Od pomirenja te vrste, pa time i od Dana sećanja- nema ništa. Zato politička Srbija treba da prihvati ideju patriotske organizacije „Svetozar Miletić“, da uspostavi sopstveni kult sećanja i podigne monumentalni objekat, kao što je jevrejski Jad Vašem, koji bi se zvao Memorijalni centar za srpske žrtve u 20. veku.

Autor u radu analizira državnu i spoljnopolitičku poziciju Srbije uoči, tokom, i nakon glasanja o prijemu „Kosova“ u Unesko, kao i stavove ključnih aktera međunarodnih odnosa, zapadnih sila i njihovih trabanata, među koje spadaju i gotovo svi srpski susedi koji su priznali nezavisnost Kosova, te Rusije, Kine i drugih zemalja prijatelja Srbije i međunarodnog prava, koje su odlučujuće doprinele da se poštuje međunarodno pravo, rezolucija 1244 i Ustav Srbije i odbije zahtev Kosova kao nelegitimnog subjekta, koji nije država već sastavni deo države Srbije. U radu su prezentovane dileme srpske strane oko glasanja, zatim je dat pregled reakcija ključnih ličnosti i institucija povodom srpske pobede u Unesku, i kako bi ova „pobeda“, napuštanjem Briselskih pregovora i izmeštanjem pitanja KIM pod okrilje UN, mogla postati odlučujući korak ka obnavljanju suvereniteta i teritorijalnog integriteta Srbije.

U radu se analizira „bezalternativno“ evrounijsko opredeljenje vladajuće koalicije u Srbiji i ukazuje na neodrživost teze po kojoj pitanje suvereniteta i teritorijalnog integriteta Srbije, tj. pitanje Kosova i pristupanje EU čine dva odvojena procesa. Ovu tezu, uostalom, pobija i činjenica da je većina država članica EU priznalo nezavisnost Kosova. U daljem tekstu autor ističe i analizira geografsku i politički nedovršenost kako Srbije, tako i Evropske unije i razvija tezu da je današnja EU američkonatovski protektorat koji služi prevashodno imperijalnim interesima SAD. U okviru ove teze naslućuje se mogućnost da Srbija, krećući se ka EU, završi u obnovljenoj Otomanskoj imperiji, s obzirom da SAD posredstvom Turske kao regionalne sile, koja ne krije svoje političko-teritorijalne aspiracije, onemogućava konstituisanje Sjedinjenih evropskih država. Osim toga, Evropa bez Rusije nije dovršen identitet.

Autor definiše komunikološku dimenziju korporativnih odnosa s javnošću u javnom sektoru utemeljujući se na Kotlerovoj matrici (odnosi s štampom, mediji, lobiranje...), uz neizbežnu podelu na korporativnu i marketinšku dimenziju. Isto tako, definiše deset aktivnosti odnosa s javnošću, poput, saradnje s medijima specijalnih događaja, pripreme javnih nastupa, istraživanja, savetovanja, obuke i upravljanja. Pored toga segmentira sedam grupa ciljnih javnosti: finansijska, medijska, države sa svojim institucijama, građanstva, lokalna interna i šira javnost uz precizno definisanje medija, medijskih masovnih komunikacija, tipova medija kao i odnosa medija i cenzure u savremenom društvu. Analizira se interakcija odnosa s javnošću i javnog sektora uz niz pojmova vezanih za analizu modernih korporativ­nih odnosa s javnošću. Javni sektor kao deo političkog sistema znatno determiniše makro-društvene odnose unutar celokupnog društva. Posebno kada je reč o ekonomiji, odnosno poslovanju javnog sektora koji se transformiše na principima privatno-javnog partnerstva. Odnosi s javnošću u takvom socio-političkom i po­slovnom ambijentu postaju važni deo deregulacije, odnosno šire posmatrano modernizacije društva u Srbiji. Značaj ovog istraživanja je u definisanju položaja i uloge korporativnih odnosa s javnošću u savremenom društvu uz preciziranje korporativnыh poslovnih interakcija sa odnosima s javnošću, gde važnu ulogu ima moderna korporacija kao privredni subjekg društva.

Autor piše o korporativnim odnosima s javnošću u institucijama (neo)liberalne i socijalne države, s posebnim osvrtom na pojam, strukturu i funkcije teorijsko-metodološkog pristupa, na primer, u radovima Jirgena Habermasa, Lukmana i drugih relevantnih autora. U dilemi (neo)liberalna i socijalna država priklanja se modelu socijalne države blagostanja, imajući u vidu sve pozitivno-negativne posledice ovog modela. Analizirajući model korporativnih odnosa s javnošću, autor pokazuje da je on u suštini saglasnosti s konceptom (neo)liberalne države, pogotovu idejama Miltona Fridmana i ostalih zagovornika monetarističke škole u poslovnoj ekonomiji, politici i šire u društvu. Korporativni odnosi s javnošću jesu socio-ekonomski i politički indikator mogućeg modela savremene države u 21. veku, koja u uslovima globalizacije svetskog prava, privrede i politi­ke, ipak, će se zasnivati na inovacijama, znanju, komunikacijama, odnosno, informatičkom društvu. Stoga, korporativni odnosi s javnošću u institucijama države su pokazatelj socijalnog, političkog i ekonomskog karaktera jednog društva, pogotovu onih u tranziciji.

Autor u radu razmatra najnoviji period u političkom ži­votu Republike Srpske. On, pri tome, sagledava izvorne odredbe Dejtonskog sporazuma, na koji se u odbrani svog entiteta pozivaju čelnici RS, kao i „kreativnu“ primenu, tj. bezobzirno prekrajanje i kršenje „Dejtona“ od strane međunarodnih predstavnika, s pozivom da prave „funkcionalnu“ državu BiH, što podgrejava nerealne težnje Bošnjaka (donekle i Hrvata) za uspostavljanjem „građanske“ i „celovite“ Bosne i Hercegovine. Autor posebnu pažnju posvećuje činjenici da je RS nastala pre Dejtona, da je u Dejtonu samo potvrđen njen međunarodno pravni subjektivitet, da je, dakle, RS subjekt međunarodnog prava, deo međunarodnog ugovora, što njeni protivnici neprestano ignorišu i previđaju. Zbog toga je u tekstu obrađena problematika „slova“ i „duha“ Dejtona, zatim Butmirski dogovori, problem trećeg hrvatskog enti­teta, specijalne veze RS i Srbije, zatim fenomen muslimanskog/ bošnjačkog identifikovanja sa Bosnom i Hercegovinom i, najzad, stanje i perspektive Republike Srpske.

Prikaz knjige: Petar Milosavljević, Srbi i genocid, Institut za političke studije, Beograd, 2017.

Cilj ovog rada je da ukaže i detaljnije razradi ključne komponente srpskog nacionalnog identiteta: srpski jezik, srpsko pismo, istorijsko iskustvo, običaje, tradiciju, svetosavlje kao osoben vid srpskog pravoslavlja, itd. U drugom delu raspravlja se o psihičkim svojstvima, mentalitetu i identitetu dinarskog tipa, posredstvom Cvijićevih istraživačkih rezultata, kao i aktuelizacijom ovog pitanja, budući da dinarci naseljavaju veći deo srpskih zemalja. Treći deo rada posvećen je pitanju iskorenjivanja srpskog identiteta putem verske konverzije – napuštanjem pravoslavlja i prihvatanjem islama i katoličanstva, što je rezultiralo prelaskom u nove nacije Muslimane/Bošnjake i Hrvate. Uzeli smo dva u literaturi i u istoriji poznata primera očuvanja i gubljenja srpskog nacionalnog i pravoslavnog identiteta: jedan je sadržan u poznatoj pripoveci Sime Matavulja Pilipenda, a druga u narodnoj pesmi Ženidba Maksima Crnojevića. Ove tekstove analiziraćemo u širem istorijskom i društvenom kontekstu i aktuelizovati ih na današnje stanje srpskog identiteta. U radu ćemo koristiti istorijski metod, kao i metod analize i sinteze, te komparativni metod. Imajući u vidu da se Srbija i srpske zemlje nalaze na Balkanu kao „geopolitičkom raskršću“ i „buretu baruta“ na koji oduvek pretenduju velike sile, ili, kako narodni pesnik za Srbe kaže: „na zlo ste se mjesto namjestili, izmeđ zemlje turske i latinske“, ova tema je od velikog društvenog i naučnog značaja, ona je uvek aktuelna jer je srpski identitet na stalnom iskušenju.

Autor u radu prezentuje neke od svojih istraživačkih rezultata o KiM u širem aspektu srpsko-albanskih odnosa, a povodom «unutrašnjeg dijaloga» o južnoj srpskoj pokrajini, koji je inicirao predsednik Republike u cilju razrešenja vekovnog sukoba dva naroda. Cilj ovog rada je da ukaže na kontinuitet u vođenju po Srbiju i srpski narod štetne kosmetske politike koja se ogleda u prepuštanju KiM albanskim pretenzijama i njihovim zapadnim mentorima iz EU. Ovakav politički smer započet je izmeštanjem pitanja KiM iz nadležnosti UN u vreme vlasti Borisa Tadića, a intenzitet je dobio otvaranjem Briselskih pregovora pod vlašću naprednjaka i vođstvom Aleksandra Vučića, a pod kontrolom EU tj. njenih zapadnih članica koje su priznale nezavisnost Kosova. U radu su obrađena brojna problemska pitanja prois­tekla iz Briselskih pregovora koja Srbiju korak po korak udaljavaju od Kosova i Metohije i idu u pravcu priznanja nezavisnosti Kosova kao albanske države. Srpska politika se opredelila za ulazak u EU, ali nije jasno da li to ona želi sa KiM ili bez KiM u svom sastavu, o čemu svedoči i pristajanje na Briselske pregovore, koje je naprednjačko-socijalistički trijumvirat Nikolić-Vučić-Dačić prihvatio, navodno, isključivo zbog Zajednice srpskih opština, koja se zbog protivljenja albanske strane i uz prećutnu podršku spoljnih aktera ne realizuje već četiri godine. U radu su korišćeni metodi analize i sinteze, istorijski i komparativni metod. Naučni i društveni cilj ovog rada su isprepleteni i sadržani su u činjenici da su zapadni moćnici mimo i protiv međunardnog prava oteli Srbiji deo teritorije i priznali Kosovo kao nezavisnu državu, dok slično pravo osporavaju Republici Srpskoj i prethodno Republici Srpskoj Krajini, što jasno govori da se radi o (geo)politici dvostrukih standarda.

Prikaz knjige: Lazar Rašović, Crna Gora u evropskom ratu, fototipsko izdanje, Izdavač „Mi­roslav“, Beograd, 2010.

Prikaz knjige: Petar Milosavljević, Istorija i filologija, Grafoofset, Čelarevo, 2014.

The Serbian national institutions and Serbian political leadership are in a certain state of shock and conceptual disorientation. Defeated in a secessionist breakup of the Yugoslav state, in which the rights of the Serbian people and its state creations were ignored, the Serbian leaders of today seem to have been unable to get out of the vicious labyrinth of the Yugoslav concept and linguistic forgery of Serbo-Croaticism. In the beginning of the nineties of the 20th century, serious attempts were made towards understanding and implementation of the Serbian national programme,, however, those attempts, in a  „mini world war“ against the Serbs, and with the irresponsible national politics, were unsuccessful. This paper is a historical and a modern insight into the Serbian ethno-linguistic phenomenon; it pleads for the renewal of Serbistics that represents the essentials of the Serbian national programme.

Prikaz knjige: Alek­san­dar­ Geljevič­ Dugin, ­Če­tvrta­ politička­ te­orija,­ Be­o­grad,­ 2013.

Prikaz knjige: Jovan Pejin, „Promena imperije“ ili rehabilitacija ugronacizma, Altera, Beograd, 2013.

Prikaz knjige: Nikola Žutić, Nadbiskup Stepinac. Ideologija i politika 1934-1946, Beograd, 2017.

Osvrt na dela Miloša Kneževića.

U članku je prezentovana analiza izbora u Crnoj Gori 2017. u kontekstu političke polarizacije i krize crnogorskog društva, intenzivirane tzv. državnim udarom na dan izbora – 16. oktobra 2016. godine. Nakon izbora Đukanivićev DPS je tesnom većinom od 41 poslanika, od 81 koliko ima crnogorski parlament, sastavio vlast. U tekstu je analiziran odnos između vlasti Mila Đukanovića i koalicije oko Demokratske partije socijalista (DPS) i opozicije koju predvodi najjača opoziciona grupacija Demokratski front (DF), na čelu sa Andrijom Mandićem i Milanom Kneževićem. Autor je ponudio odgovarajući odgovor na krizu i prirodu „državnog udara“, koji se dogodio na dan izbora, utvrdivši da se u širem smislu radi o krizi identiteta crnogorske države i nacije, tj. u nastojanju političke i društvene elite u Crnoj Gori da, kroz proces rasrbljivanja i „građanizacije,“ nametne celokupnoj populaciji novi crnogorski identitet. Te da Crnu Goru uvede u NATO, čemu se opozicija suprotstavlja, tražeći da se o tome narod izjasni na referendumu. Đukanovićeva vlast je za „državni udar“ optužila Rusiju, dok opozicija smatra da je to samo izgovor za ulazak u NATO, a državni udar je falsifikat. U tom kontekstu razmatran je položaj Srba u Crnoj Gori, te mogućnost poboljšanja tog položaja putem dobijanja autonomnog statusa. Naučni i društveni cilj ovog rada sadržan je u tekstu koji ukazuje na činjenicu da crnogorska vlast u psolednjih 20 godina, a posebno od spornog dobijanja nezavisnosti (2006), vrši diskriminaciju srpskog naroda u Crnoj Gori, a prema Srbiji vodi neprijateljsku politiku. U radu je ukazano na ključne primere takve politike, kao što je priznanje nezavisnog Kosova, razmena ambasadora sa Prištinom, glasanje za prijem tzv. nezavisnog Kosova u Unesko, a da za sve to vreme crnogorsko vođstvo tvrdi da sa Srbijom ima najbolje moguće odnose, što naprednjačka vlast u Beogradu ne negira. Autor je izvršio detaljnu istorijsko-politikološku analizu i sintezu ključnih atributa „crnogorskog“ identiteta, kao što su istorijski i etnokulturni, jezički i verski, utvrdivši da se radi o procesu rasrbljivanja i odmetanja od srpstva za interes i potrebe tuđih ideja i interesa, nekad je to bilo za potrebe Titove kroatokomunističke ideologije i političke prakse, a danas za interes evroatlantskih geopolitičkih konstelacija.

Prikaz knjige: Nikola Žutić, Velika Srbija 1888-1926: Istoriografska analiza listova Velika Srbija, Institut za savremenu istoriju, Beograd, 2016.

Predmet analize ovog rada jeste najavljeni referendum kojim se građani RS opredeljuju po pitanju datuma Dana Republike Srpske. Razume se da predmet našeg istraživanja podrazumeva širi kontekstualni, istorijski, etnički, politički, geopolitički diskurs u razmatranju položaja i perspektive RS kao državnog entiteta u okviru ili izvan Bosne i Hercegovine. U pisanju ovog rada koristili smo se metodom analize, sinteze, kao i komparativnom metodom, te na osnovu našeg dosadašnjeg istraživanja na temu Bosne i Hercegovine, kao istorijski srpske zemlje, a zatim (od Austrougarske okupacije 1878) „bosanskog geopolitičkog trougla“, do današnjih (gaulajterskih vremena – visoki predstavnici, kao nekad konzulska vremena) dana i aktuelizovanja etničkih, državnih, političkih i geopolitičkih- identitetskih pitanja. Imajući u vidu ovakav teorijsko-metodološki i predmetno-problemski istraživački zahvat, logično je da smo u radu obradili pomenuti istorijski deo, zatim pitanje bošnjačkog osporavanja RS, i njihovo, uz podršku zapadnih mentora, derogiranje Dejtonskog sporazuma i zagovaranje njegove izmene u „Dejton 2“, kojim će se samo nastaviti oduzimanje nadležnosti srpskom entitetu do potpunog gašenja RS. U radu smo još ukazali na kontinuitet muslimansko-hrvatske politike prema Srpskom narodu u predvečerje građanskog rata u BiH, njihovo zasedanje bez učešća srpskih predstavnika u parlamentu BiH i donošenja odluke o nezavisnosti ove jugoslovenske republike, koja je počivala na ravnopravnosti i konsenzusu tri konstitutivna naroda, te njihovo opredeljenje za krnji, protivustavni, protivsrpski referendum, koji je predstavljao okidač za rat u BiH. U poslednjem poglavlju obradili smo stav prema referendumu vlasti u Beogradu, Vučića i Nikolića, zatim predstavnika zapadnih zemalja, SAD i čelnika EU, te reagovanja stručne i političke javnosti u Srpskoj, Srbiji i šire u regionu. Cilj ovog rada je da se ukaže da se BiH kao država ne može održati ukoliko se nastavi antidejtonska politika slabljenja i urušavanja Republike Srpske. Samo politika koja se čvrsto drži „izvornog Dejtona“, njegovog „slova“ a ne „duha“, kojim visoki predstavnici brutalno krše i menjaju odredbe Dejtonskog sporazuma, može trasirati put opstanka ove inače veštačke i konstruisane države. U protivnom treba očekivati da će Republika Srpska biti primorana da raspiše referendum o nezavisnosti i odvajanju od preostalog dela BiH. Ova odluka ne bi smela da iznenadi zvanični Beograd, kao što je „iznenađen“ referendumom o Danu RS. Dobro je što Rusija nije bila iznenađena, već je podržala pravednu borbu za slobodu i očuvanje Republike Srpske.

U politikologiji izbori se smatraju suštinskim i ključnim političkim procesom. Njima se ne vrši samo puka smena vlasti, već se radi o kompleksnom sučeljavanju različitih ideja, stremljenja, interesa i politika, koje žele da se nametnu biračkom telu kao legitiman izraz narodnog suvereniteta. Predmet naše analize su izbori u Srbiji 2016, i to u prvom redu parlamentarni izbori, dok ćemo pokrajinske i lokalne (opštinske) izbore i njihove rezultate pomenuti u naophodnoj meri, da bismo prikazali prirodu i karakter vlasti na sva tri nivoa. Cilj ovog rada je da ukaže na moguće motive vladajuće naprednjačke koalicije da raspiše izbore, u situaciji kada je Vučićeva vlast imala plebiscitarnu parlamentarnu podršku za svoju evrounijsku (sledstveno i evroatlantsku) politiku. Drugi cilj je samo prezentovanje izbornih rezultata, pri čemu smo se, u cilju bolje preglednosti, poslužili odgovarajućim tabelama i dijagramima, i treći, da analizom mogućih stranačkih koalicija za formiranje vlade Srbije, ukažemo na političke i geopolitičke implikacije takvih opredeljenja. U radu smo koristili metod upoređivanja i analize rezultata prethodnih izbora i političkih, prvenstveno spoljnopolitičkih prioriteta vlada od 2012, pa i dalje, od dolaska Euleksa na KiM, kao i metod sinteze, koja nam omogućava da iznosimo utemeljene i argumentovane stavove po ključnim pitanjima savremene srpske (geo)politike. Tu prevashodno mislimo na pitanje KiM, na prozapadnu politiku srpske vlasti u kontinuitetu, na Briselske sporazume, EU, NATO, SAD, te na mogući spoljnopolitički i geopolitički zaokret srpske vlasti,koji bi se kretao u smeru tešnje ekonomske, političke i druge saradnje sa Rusijom i Evroazijskom unijom.

It is known, from the researches conducted by many public opinion agencies, that most Serbs and other citizens of Serbia are inclined towards Serbia’s accession to the European Union. However, things have gone a step backwards today compared to the nineties; no one in the Serbian politics, or in the key national institutions, such as the SANU (Serbian Academy of Sciences and Arts), Matica srpska and others, is even trying to conduct the analyses of Serbian defeats, to face the wrong ideas of Yugoslavism and Yugoslav politics and state. Without scientifically based and critical analyses of the status of Serbian nation and its state’s state constituencies, no further European integrations are possible. In other words, until the time when the Serbian political and intellectual leadership is finished with the Yugoslav era of its history, and realize and correct all the historical forgeries and counterfeits it was based on, the European integrations on an equal basis and by European standards will not happen. It is likely that the Serbian leadership, for the umpteenth time in the recent history, cannot overcome the excess history which, in the Balkan’s „barrel of gun-powder“ has always been too much. The Serbs have to answer the question of what happened to the Serbian national identity in the Yugoslav state to themselves first; do the European standards for entering „the family“ of the European nations, based on the linguistic definition of a nation, also stand for the Serbian people, being multi-confessional such as some other European nations (Germans, Hungarians, Аlbanians etc.).