Đorđe Stojanović

Po pitanju uvećanja individualne slobode i ljudskog blagostanja, asocijativizam kao svoj centralni normativni zahtev određuje aktivnosti čiji je primarni zadatak da se što veći broj relevantnih socijalnih funkcija prenese na voluntarističke, demokratske, samoupravljajuće i pluralne asocijacije civilnog/građanskog društva. Uvažavajući prethodno, u ovm radu će se analizirati asocijativnog sistema društvenog blagostanja sa posebnim akcentom na razliku u odnosu na socijal-demokratski model.

U ovoj studiji se pokušava dekonstruisati neokolonijalni status Srbije. U radu se tvrdi da je Srbija samokolonizovana preko dva kulturalna varijeteta: preko delovanja drugosrbijanskih, vesternizovanih liberalno-demokratskih elita i preko delovanja prvosrbijanskih, tradicionalizovanih elita. Pokazano je kako i jedan i drugi diskurs favorizuju neoimperijalne imperative i agende. Dekolonizujeće rešenje se vidi u hibridizaciji kulture preko koncepata „kulture srpske dušeˮ i „super-Srbinaˮ.

This paper presents an overview of a research study on the position of persons with disabilities (PWD) in the labour market of the Boka Kotorska region, in the municipalities of Tivat, Kotor and Herceg Novi. This original research study is based on an analysis of the perception and attitudes of PWD regarding their position in the labour market. The study looks into the attitudes of PWD towards: education, employment, motivation to engage in employment, and the challenges they face in seeking employment in the region of Boka Kotorska. Simultaneously, it tested the impact of the different forms and types of disability, as well as age on potential employment. Data on unemployment of PWD in Boka Kotorska, combined with the activities and capacities of employers in the area of employment of PWD were analysed. The research findings indicate certain internal and external barriers in the labour market. PWD mostly face the following problems: difficulties with obtaining employment, lack of recognition of their potential, prejudice on behalf of employers regarding their skills and capacities, early abandonment of education, and physical barriers. A certain number of PWD faces limitations primarily related to low levels of motivation to: engage in employment, actively seek employment, engage in professional rehabilitation programmes, advance in education, self-employ. However, a majority of PWD wish to engage in some form of employment, in areas that are adapted to their capacities, and with modified working hours.

U ovome radu se raspravlja intenzitet, forma i stepen osvešćenosti postmodernizacije socijalnog rada. U tom smislu, pod postmodernizacijom socijalnog rada se podrazumeva njegovo diskurzivno/metanarativno smeštanje u kontekst globalno postmodernizovanih društva, kako na nivou spoljne institucionalne mreže značenja, tako i na nivou unutrašnjeg rekonfigurisanja, reformulisanja, redefinisanja i reorganizovanja po novim, postmodernim, načelima, agendama i zahtevima. Međutim, to ne znači apsorbovanje nekim drugim metanarativom, već formulisanje autentičnog metanarativa socijalnog rada. Objašnjenje posmodernosti i postmodernizacije ne mora nužno biti deo „intelektualno-spekulativneˮ sfere postmodernizma, modernističke teorije mogu biti integrisane sa postmodernističkim diskurzivnim protokolima u svrhu hibridnog objašnjenja nekog odnosnog fenomena. Takav stav/pozicija se afirmiše preko propitivanja/dekonstrukcije TIME/TIME modela i odnosa neoliberalnog metanarativa i metanarativa socijalnog rada.

Niklas Luhmann articulates the basic elements of his authentic theoretical position as criticism of, as he calls them, classical sociology or classical organisation theory. While within these orientations, (social) systems are mainly interpreted as centralised entities whose structures are stabilised by purpose determined at the top, Luhmann, in his general theory of social systems privileges internal differentiation in which subsystems autonomously define their purposes, making society more flexible and capable of responding to environmental challenges. In that sense, the main intention of this paper is the creation of cognitive interest for the notions of complexity and flexibility, i.e. for the issue of subsystem autonomy, as the important elements of Luhmann's general theory of social systems.  Our premise is that the establishment of subsystem autonomy is not a matter of mere, a priori, theoretical and/or practical arbitrariness, nor does it mean an introduction into deconstruction of the system, but it represents a necessary step in the creation of successful responses of the social system to problems arising from the immense and dynamic complexity of its own environment.  In other words, through the process of internal differentiation, by establishing subsystem autonomy, the social system increases its own complexity, i.e. ability to adjust to the environment. Thus, challenges arising from the environment are not transferred to the whole, but localised and processed in the appropriate, autonomous parts of the system. By so increasing its internal complexity, the system undeniably acquires the necessary flexibility, or capability for a faster and more efficient creation of alternative.

U ovome radu se upoređuju i kritički propituju najvažnije karakteristike strukturalizma i poststrukturalizma kao dve izuzetno važne teorijske orijentacije za razumevanje aktuelne društvene i političke stvarnosti in genere. U tom smislu, analiziraju se teoretske premise/konceptualizacije: strukture, subjekta, identiteta, jezičkih formi, retorskih inkoherentnosti teksta i generativnih konsekvencija moći, to jest kontekstualizacije njenih istorijski datih/nasleđenih institucija i praksi. Pored toga što rad pokušava i da popuni evidentnu prazninu koja vlada na nivou razumevanja ova dva diskursa u okviru srpskog politikološkog prostora, on pledira i za njihovu intenzivno projektovanje/primenu u interpretaciji indigene srpske političke realnosti. Rad tretira poststrukturalizam i kao svojevrsnu intrinsičnu kritiku strukturalizma, i kao „strukturalizam strukturalizma”, neku vrstu, jako slobodno rečeno, „meta-strukturalizma”. Pritom, postmodernistički meta-narativ se doživljava kao kulturna manifestacija/valencija akademski formulisanog meta-narativa poststrukturalizma.

Studije granica, kao i studije prostora, su povratile važnost na globalnoj akademsko-naučnoj sceni i danas važe za jednu od najatraktivnijih istraživačkih oblasti. Ovaj rad će propitati one dimenzije razumevanja granica, koje ih ne percipira kao statične linije i režime državne moći, već će se fokusirati na disperziju, proliferaciju i reprezentaciju graničnih modusa, funkcija i posledica unutar različitih konteksta i preko različito manifestovanih/iskodiranih društvenih, kulturnih i političkih aktivnosti, to jest, graničnih praksi. Drugim rečima, rad će se baviti diskurzivnim implikacijama inverzije koncepta granica sa konceptom razgraničavajućeg procesa (b/ordering).

Ovaj rad će pokušati da prezentuje i analizira neke od diskurzivnih komponenti destabilizacije klasičnog koncepta države. U tom smislu u posebnom fokusu će biti njena spacijalna dimenzija (teritorija, teritorijalnost i „teritorijalna zamka“) i dimenzija suvereniteta. Sa druge strane, ovaj rad će se baviti i mogućnošću pluralnog razumevanja suvereniteta, reartikulisanjem odnosa između anarhije i suvereniteta za međunarodni poredak i „simboličkim nasiljem“ moderne države.

Centralnost pitanja Balkana se u poslednjih trideset godina, a i ranije, neretko poistovećuje sa ekstremnim političkim kontekstima − ratnim sukobima. Najčešća eksplikacija takvog stanja stvari, pored globalnih međunarodnih  političkih trendova/intervencija, se, jednostrano i plitko vidi u navodno inherentnom agresivnom nacionalizmu, istorijski ukorenjenom u i/ili transferovanom preko radikalizovanja distinkcije tribalnih/nacionalnih prošlosti,  te u liminalnom položaju, marginalizovanog i minorizovanog, Balkana između Zapada i Istoka. Izgleda kao da se Balkan nalazi u nekom stanju „zamrznutog”, nikada okončanog ili perpetuirajućeg identitetski profilisanog dezintegrisanja, nasilja i antagonizama. Međutim, liminalnosti u razumevanju Balkana ne mora da upućuje na marginalnost i nebitnost, „balkanske političke glose/sholije”, zapravo, ponajbolje i najjače iskazuju preklapajuće diskurse koji ga kreiraju i u kojima se ogledaju. Da bi se detektovani status diskurzivne „liminalne centralnosti” što šire apsolvirao, ovaj rad će biti podeljen u dva dela. U prvom delu će biti detaljnije izložena pozicija post-kolonijalizma kao paradigmatske optike za njegovu komprehenziju/percipiranje, ali i za pro-aktivno „prevazilaženje”/rezistenciju. Drugi deo će dekonstruktivno suprotstaviti razumevanje Balkana kao „objektivizovanog” entiteta Balkanizma i Balkana kao „tekstualizovane” reprezentacije Orijentalizma i post-kolonijalizma.

Rad se bavi analitičkim poređenjem dve možda najvažnije studije Aleksisa de Tokvila: "Demokratije u Americi" i "Starog režima i Francuske revolucije", zarad što boljeg razumevanja kulturoloških, psiholoških i političkih činilaca za razvoj demokratskih institucija i demokratije in genere. Ovo se posebno odnosi na ulogu asocijacija i slo­bode udruživanja u sferi procesa konsolidovanja demokratije i određivanja granica demokratske emancipacije. Rad se zaključuje razmatranjem značaja kooperativne dimenzije asocijacija za demokratsku kulturu, što se nikako ne može izjednačiti sa uzrokom za funkcionisanje demokratskog sistema.

Rad ce bavi problemom odnosa harizmatskog političkog vođstva i demokratije uglavnom preko interpretacije shvatanja harizme u delu Maksa Vebera (Max Weber) i Edvarda Šilsa (Edward Shils). U skladu sa tim, cilj ovoga rada nije da ponudi neke konačne odgovore za potpuno rešavanje ovoga odnosa, već da ponudi teoretski kontekst u okviru koga se odnos može analizirati. Argumenti za koegzistenciju političke harizme i liberalne demokratije se deriviraju iz činjenice da dominacija birokratije stvara krizu legitimiteta liberalne demokratije. Osim toga, istražuje se i mogućnost da se harizma iskoristi za objašnjenje političke integracije. Rad se zaključuje razmatranjem ha­rizme kao fenomena koji nije ni prodemokratski ni antidemokratski, već je moguć kako u regularnim tako i u kriznim situacijama funkcionisanja liberalnog demokratskog sistema.

Ovaj rad kritički analizira političke aspekte patriotizma, on se posebno bavi mogućnošću da se patriotizam, bez obzira na svoju pristrasnost, odredi kao pozitivni politički program. U tom kontekstu, prvi deo rada istražuje održivost koncepta patriotizma shvaćenog manje kao moralni zahtev a više kao zajednički projekat kompatriota, koji je zasnovan na prošlim, sadašnjim i budućim materijalnim i duhovnim dobrima, te na simboličkim i institucionalnim formama koje izražavaju najvredniju nacionalnu (demokratsku) tradiciju. U drugom delu rada se propituje fenomen monopolizacije patriotizma, situacije kada nepropitujuća lojalnost svojoj zemlji podrazumeva i nepropitujuću odanost nekoj zasebnoj ideji kao kriterijumu za razlikovanje patriota i nepatriota. Rad ce zaključuje afirmativnim stavom prema patriotskom vođstvu koje dozvoljava različite patriotske putanje sa različitim tipom angažmana, uzajamnu kritiku različitih patrpotskph pristupa i uvažavanje kosmopolitske nepristrasnosti.

Rad polazi od pretpostavke da politički kapacitet vlada, njihova sposobnost da formulišu, implementiraju i vrednuju konkretne politike, karakteriše stalno opadanje. Na toj liniji, u prvom delu rada analizira se razumevanje formulisanja neke specifične političke inicijative kao procesa „odozdo-nagore“, dominacije nižih administrativnih instanci u kontroli realizacije određenog političkog programa. Drugi deo pada ce bavi uticajem politizacije javne uprave, kao spoljnog faktora koji utiče na dizajniranje neke konkretne politike, sa intenzifikacijom političko-ideoloških merila u odnosu na analitičke kriterijume. Rad se, sa jedne strane, zaključuje podržavanjem ideje da formulisanje neke politike zavisi od toga da li se želi kontrolisati individualno ponašanje ili njegovo okruženje, što određuje i važnost implementacije, dok se, sa druge strane, i pored toga što politizaciju tretira kao primarno negativan fenomen, ostavlja mogućnosti i za određenu vrstu pozitivnih efekata politizacije na politički sistem.

Rad analizira različite koiceptualizacije fenomena patriotizma. Autor pokušava da identifikuje elemente koji određuju patriotizam, odnos između ekskluzivnog i inkluzivnog u razumevanju patriotizma, odnos između univerzalističkih i partikularističkih dimenzija kao granica patriotizma, te da analizira njegove ekstremne pozicije (šovinizam ili džingoizam), i utvrdi njegovu mesto u okviru funkcionisanja modernih demokratskih sistema. Rad se zaključuje podržavanjem ideje kosmopolitskog patriotizma, gde je lokalno instrument za realizaciju univerzalnog, situaciju koja se može okarakterisati kao „pristrasni kosmopolitanizam“.

Aktuelna globalna dinamika razvoja tehnologija povezanih sa biološkim oružjem omogućava i da male države i ne-državni akteri dosegnu kapacitete za masovno uništenje. Iako je opasnost od upotrebe biološkog oružja istraživački registrovana, uočljiv je nedostatak valjane teoretske matrice u sveobuhvatnom procenjivanju njenih strateških aspekata i ukupnog sistemskog uticaja na međunarodnu bezbednost. U tom kontekstu postavljeni analitički okvir rezultovaće: jasnijim pozicioniranjem ofanzivnih i defanzivnih karakteristika biološkog oružja, ocenom objektivnog stanja i perspektiva kontrole njegovog razvoja i proizvodnje, te, proporcionalno, doprinosa biološkog oružja povećanju izgleda za ratove, krize ili trku u naoružavanju.

Primarna istraživačka intencija ovoga rada su ideacioni i bihevioralni fenomeni koji karakterišu proces formulisanja strateške agende EU. U prvom delu rada, autori analiziraju teoretske pro­bleme u definisanju koncepta strateške kulture kao probleme odnosa strateške kulture i ponašanja političkih entiteta in genere. U drugom delu rada, autori kao važne strateške kvalitete EU identifikuje: inkliniranje ka mirnom razrešavanju konflikata i profilaktičku upotrebu proaktivnih mera zarad inicijalnog sprečavanja konflikata, multilateralizam i poštovanje vladavine međunarodnog pra­va, slabljenje suprematije NATO u sferi evropske bezbednosne i odbrambene saradnje i upotrebu oružanih snaga kao poslednjeg sredstva u kriznim situacijama.

Ovaj rad polazi od toga da regionalizam predstavlja jednu od najatraktivnijih tema aktuelne političke misli, dok Istočno-azijski region definiše kao najinteresantnije područje globalne ekonomske i političke stvarnosti. Za razliku od starih teorija regionalizma, jedan od najvažnijih aspekata novih teorija regionalizma predstavlja nadmetanje različitih ideja o beneficijama proisteklim na formulisanju zajedničkih regionalnih ciljeva, normi i vred­nosti. U skladu sa tim, razvoj istočno-azijskog regi­onalizma karakterišu dva različita seta ideja i na njima zasnovanih institucija: (1) „ASEAN i APT vizije“ koja je predominantno fundirana na načelima ograničenog regionalizma; i (2) „APEC i EAS vizije“ koja je predominantno fundirana na ideji otvorenog regionalizma. Zbog velike kulturne, ekonomske, političke i demografske regionalne raznolikosti, duge istorije konfliktnosti na intra-regionalnom i međunarodnom planu i slabog istočno-azijskog identiteta, sadašnja regionalna situacija je obeležena prevalencijom ASEAN i APT ideacione alternative.

Ovaj rad kritički analizira i poredi koncepte transformacionih vođa, sluga-vođa i građana-vođa. Kod sva tri koncepta mogu utvrditi načelne sličnosti, iznad svega primarnost etičkih pretpostavki u razumevanju vođstva. Dok se za transformaciono i uslužno vođstvo, mada su pod uticajem političkog diskursa, može reći da pripadaju opštim, generičkim teorijama vođstva, koncept građanina-vođe se može identifikovati kao autentična forma poli­tičkog vođstva, još preciznije: kao forma vođstva karakteristična za civilno društvo. Rad se zaključuje time što transformaciono i uslužno vođstvo određuje kao zasebne paradigme, gde je transformaciona paradigma prevashodno usmerene na osnaživanje kolektivnih vrednosti i organizacione promene, a paradigma uslužnog vođstva na potrebe sledbenika i svesno služenje istim. Istovremeno, koncept građanina-vođe se identifikuje kao potpuno kompatibilan sa konceptom sluge-vođe.

Ovaj rad se bavi meta-analizom fenomena javne biro kratije kao relevantnoe faktora u procesu donošenja odluka povezanih sa formulisanjem pojedinačnih politika, te sa potencijalom za korigovanje savremenog demokratskog deficita. U skladu sa tim, prvi deo rada će se baviti različitim smerovima u savremenoj konceptualizaciji javne birokratije, dok će drugi deo rada biti posvećen problemu birokratske vladavine i odnosu birokratije i demokratije. Rad se zaključuje naglašavanjem vanrednog značaja javne birokratije za legitimitet savremenih demokratskih sistema.

Rad se bavi napetošću između koncepta socijalnog rada shvaćenog kao socijalna kura i nadzor, te socijalnog rada shvaćenog kao socijalna transformacija i rezistencija. U skladu sa tim rad analizira antiopresivne principe preko modernističke i postmodernističke paradigme socijalnog rada. Intencija je da rekonfigurisanje socijalnog servisa u skaldu sa osvešćivanjem vrednosnih pozicija socijalnog radnika, klijenatska interpretacija vlastite pozicije, osnaživanje ili jačanje statusa korisničkih zahteva i kompatibilna antiopresivna i anti-diskriminatorna praksa manifestuju profesionalne imperative u pokušaju afirmisanja efiksanijeg i efektnijeg standardizovanja delovanja u sferi socijalnog rada.

Analiza konceptualne evolucije i glavnih odlika aktuelnih pristupa fenomenu međunarodne bezbednosti, sa svom inter­pretativnom raznolikošću teoretskog „pejzaža“ u periodu od II svetskog rata do sada, dozvoljava adekvatnije načelno sagledavanje implicitnih i eksplicitnih dimenzija odnosa između bezbednosne teorije i bezbednosne prakse. Kritičko identifikovanje problematičnih zona te relacije bi, sa jedne strane, ukazalo na potencijalne smernice novog poimanja bezbednosti u eri globalizacije (konceptualno udaljavanje od države kao jedinog referentnog objekta studija bezbednosti) i, sa druge strane, omogućilo preciznije profilisanje strateških orijentira srpske bezbedno­sne agende na domaćem, regionalnom i svetskom nivou.

Problem koji se tiče pribegavanju sili na međunarodnom nivou, preciznije: etički, moralni i politički aspekti takve konstelacije, reprezentuje jedno od najvažnijih i najintrigantnijih teoretskih dimenzija aktuelne svetske političke scene. U tom kontekstu, koncept pravednog rata predstavlja diskusioni nu­kleus za elaboriranje toga specifičnog problema. Sa jedne stra­ne, ovaj esej ideju pravednog rata tretira kao mogući uzrok etičke konfuzije u sadašnjoj međunarodnoj politici (uticaj tradicionalne predstave ratovanja države protiv države na formulisanje normativnih standarda za otpočinjanje i vođenje rata, problem legitimizacije međunarodne participacije u sferi unutrašnje državne represije itd.). Sa druge strane, moderna varijanta (reformulisanje) tradicije pravednog rata (poput teorije Majkla Volcera) se određuje kao relevantno konceptualno sredstvo, koje (sa svojim takoreći klasičnim vrednosnim okvirom) predstavlja polazišnu tačku svakog ambicioznijeg razmatranja pravde povezane sa upotrebom sile u međunarodnim odnosima. Esej se zaključuje razmatranjem mogućeg etičkog i političkog pomeranja anahrone teorije pravednog rata ka konceptu pravednosti u upotrebi prisile u međunarodnoj politici, to jest ka humanitarnoj intervenciji i „teleološkoj dimenziji“ pravednog mira.

Ovaj rad kritički razmatra različite teoretske pristupe fenomenu globalnog civilnog društva. To je način da se formuliše odnosni meta-analitički nivo i preciznije definiše generalni idejni prostor diskursa globalnog civilnog društva. Primarna analitička intencija je identifikovanje specifičnih konceptualnih dimenzija odnosa između civilnog društva i procesa globalizacije. U skladu sa tim, rad istražuje i kompoziciju globalnog civilnog društva, aktuelne institucije, organizacije i praksu globalnog građanskog društva, te probleme globalnog građanstva povezane sa problemima inkluzije i ekskluzije. Rad se zaključuje diskusijom o emancipatorskom potencijalu globalnog građanskog društva.

Uvažavajući izuzetan značaj asocijativnog života za demokratsku teoriju, probleme povezane sa demokratskim deficitom koncepta države blagostanja i trend opadanja interesa i poverenja u političke institucije naprednih kapitalističkih društva, ovaj rad analizira politički i socijalni dizajn zasnovan na kvalitetima asocijativnog angažmana kao konceptualnog jezgra asocijativnog demokratskog projekta (pre svega shvaćenog kao reformska intervencija u tradicionalni model reprezentativne demokratije ili kao reformski dodatak preovlađujućem agre­gativnom konceptu demokratije). U prvom delu ovog rada, autor kritički istražuje: (1) koncept asocijativne demokratije Pola Hirsta, koji predstavlja varijantu institucionalnog pluralizma (orijentisanog ka razvijanju adekvatnijih institucija za što potpunije uključivanje manjina); i (2) koncept asocijativne demokratije Džošue Koena i Džoela Rodžersa, koji se zasniva na radikalnom transformisanju korporativističkog pristupa gde interesne grupe zauzimaju najznačajniju poziciju. Drugi deo rada se bavi neokorporativnim konceptima asocijativne demokratije Filipa Šmitera, teoretskim pokušajem da se razreši problem socijalne nejednakosti promovisanjem sekundarnog građanstva, polu-javnih asocijacija i državnog sistema vaučera. Rad se zaključuje sa razmatranjem činjenica da, iako zamišljen kao demokratska reforma, Šmiterov koncept asocijativne demokratije manifestuje zahtev za dubinskom metamorfozom demokratije.

Polazeći od posebne važnosti i stalnog propitivanja odnosa između etike i politike, ovaj rad pokušava da sagleda problem preko tripartitne postavke (etika-moralnost-politika) Pola Rikera (Paul Ricoeur). Njegov pristup se upoređuje sa konceptom Maksa Vebera (Max Weber), koji je baziran na razlikovanju između etike ubeđenja (apsolutne etike) i etike odgovornosti (kritičke političke etike), to jest na razlikovanju između etičkog integriteta uverenja i angažmana i etičkog integriteta akcije i posledica. Rikerovo konceptualno rešenje polazi od toga da politika pripada moralnosti, a da etika obezbeđuje način za kritikovanje moralnosti. Glavna ideja je da se radikalne političke promene na nivou plasmana novih vrednosti mogu očekivati iz područja koje je van sfere moralnosti i politike, iz područja etike ekstravagantnog.

Rad analizira različite teoretske pristupe fenomenu vođstava. Konstatuje se da moderna paradigma naginje ka tome da vođstvo shvati kao dobar menadžment. Takva konceptualna konstelacija, koja je produkt industrijskog društva, njegove kulture i organizacije, u prvi plan ističe različite stilove i merenje efikasnosti kao kardinalne kvalitete smislenog vođstva. U suprotnosti sa takvom pozicijom, post-moderna paradigma se određuje na više supstantivan način, kao interakcija između vođe i sledbenika, obeležena namerom za menjanjem, i bazirana na etičkim pretpostavkama i ne-prinudnom aktivnom uticaju (persuaziji). Nova paradigma artikuliše i kritičku dimenziju vođstva, njegove komunalne, socijalne i političke aspekte i tretira ga kao način za prevazilaženje problema kolektivnog delovanja.

Prikaz knjige: Joseph S. Nye Jr. The Powers to Lead. Ox­ford University Press, Oxford, 2008, 226 str.

Ovaj rad kritički analizira različite konceptualne pri­stupe u teorijskom tretmanu moderne države. Izlažući nedostat­ke veberijanskog pristupa državi, fokus se pomera sa države kao kreatora pravila i ekskluzivne upotrebe nasilja za poštovanje odluka koje donosi na mnogobrojne forme interakcije više zasebnih sistema karakterističnih za svako ljudsko društvo. U tom smislu država ima i ograničenu autonomnost koja nije fiksirana. Uvažavajući podelu na despotsku i infrastrukturnu moć dr­žave, rad takođe analizira i odnos državnog kapaciteta i demo­kratke, odnos između državnog, političkog i administrativnog kapaciteta, uticaj procesa globalizacije na državne kapacitete i suverenost, te, konačno, istražuje važnost vertikalnog i horizontalnog legitimiteta za klasifikovanje na slabe i jake država. Rad se zaključuje sa naglašavanjem međusobno osnažujuće relacije između nivoa državnog kapaciteta i nivoa demokratije, sa afirmacijom uloge države i u eri globalizacije i sa pozicioniranjem odnosa država-društvo kao esencijalnog za razumevanje državnog delovanja.

Istonov koncept političke podrške i njegova aktuelizacija govore o globalnom talasu krize legitimiteta, sa kojom se suočavaju ne samo tranzicioni sistemi, već i stabilne demokratije. Jedan od ciljeva ovoga rada je da ukaže na osnovne teorijske po­stavke koncepta političke podrške, ali i da empirijskim pokazateljima prati trendove u različitim oblicima njenog ispoljavanja. Iz tog cilja, proizilazi primarni, a to je pozicioniranje nivoa političke podrške u Srbiji i modaliteti njenog jačanja. Kao bazičnu metodu, autori koriste komparativnu, kako bi se poredili brojni faktori koji utiču na stepen političke podrške u deset političkih sistema, ukazalo na najznačajnije komponen­te u okviru tog fenomena i sagledale perspektive dalje izgradnje političke podrške kao pretpostavke nastavka demokratske transformacije društva.

Ovaj rad polazi od činjenice da se Srbija posle završetka rata u bivšoj Jugoslaviji našla u izuzetno kompleksnoj situaciji, koja je bila obeležena potrebom za funkcionalnom tran­sformaciяm srpske države, kao primarnog demokratskog aktera, u smeru jačanja kapaciteta za mobilizaciju društva i obezbeđenje ekonomske podrške javno postavljenim ciljevima, za alokaciju resursa ka konzistentno formulisanim i javno potvrđenim strategijama (ili politikama) i za efikasno angažovanje administrativnih (birokratskih) resursa. U skladu sa tim, prvi deo rada će se baviti analizom modernih shvatanja države i državnih ka­paciteta, sa posebnim naglaskom na distinkciju između slabih i jakih država. Rad se zaključuje konstatacijom da, pored toga što je proces transformacije srpske države započeo, ona i dalje predstavlja slabu državu sa izuzetno nepovoljnim razmeštajem unutrašnjih i spoljnih komponenti koje definišu njen ukupni po­loža) i sposobnosti za interakciju sa društvom, razvoj državnih kapaciteta i usmeravanje ekonomskog razvoja.

Ovaj rad se bavi sa konceptualnim pristupima u razumevanju klasifikacije na jake i slabe države. U tom smislu, ana­liza započinje sa identifikovanjem dve dimenzije državnog kapaciteta: angažovanjem resursa za ostvarenje javnih politika i legitimnošću, to jest, realizacijom tih ciljeva. Instrumentalna dimenzija države je nadopunjena dimenzijom obezbeđivanja i isporuke javnih dobara. Prethodno implicira razdvojenost drža­ve i društva, autonomiju države i, generalno, tretman države iz tehnokratske perspektive. Završni deo rada je je kritika merenja državne snage zasnovanog na performansama formalnih institucija stavljanjem akcenta na ideju državne moći kao područja složenih i dinamičnih društvenih odnosa koji uslovljavaju funkcionisanje državnog aparata.

Noseća istraživačka intencija ove monografske studije je sveoubuhvatnije razumevanje najvažnijih karakteristika postmodernističkog diskursa i opovrgavanje najčešćih konceptualnih zabluda i kritičkih stereotipa povezanih sa istim. Zarad toga rad je podeljen u tri dela. Prvi deo se bavi opštim epistemološko-metodološkim pretpostavkama povezanim sa postmoderni­zmom, drugi pokušava da definiše osnovna načela modernosti i modernizma, dok se treći bavi osnovnim načelima postmodernosti i postmodernizma. Ideja je da se, promenom perspektive i širenjem intelektualnog horizonta, može doprineti obuhvatnijem pozicioniranju konstrukta eksterne i interne mreže moći u koju je „uhvaćena“ i kojom „lovi“ srpska država, te upotpuniti razumevanje fragmentacije srpskog društva i sa njom neraskidivo povezanih pitanja iz sfere identiteta.

Istraživačka intencija ovoga teksta je da definiše uticaj postmodernističke paradigme na društvene nauke. Noseća pretpostvka teksta je da postmodernizam predstavlja nezaobilaznu konceptualnu lokaciju u savremenom razumevanju društvenih nauka. Pritom, multidimenzionalno i multidisciplinarno penetriranje postmodernizma u etablirane modernističke (naučne) krugove je eklektiče, a ne sinkretičke, prirode. Mišljenja sam da je takva konstelacija više gramatika procesa „postmodernizacije nauke“, nego što je gramatika procesa „scientifikacije postmodernizma“. Rad zaključujem pokušajem zasnivanja politike kao stalno promenljivog narativnog simboličkog horizonta opravdanja upotrebe moći, ali ne u postfundacionalističkom već u postmodernističkom smislu.

In this article the author discusses about the relationship between a “Responsibility to protect” doctrine and crime of aggression, advocating further doctrinal development. The R2P doctrine is a new norm based on the idea that sovereignty is not a privilege, but a responsibility of states to protect civilians from horrors of genocide, war crimes, crimes against humanity, and ethnic cleansing. Debatable in R2P doctrine is the fact that even if the crime of aggression is a part of the contemporary international criminal law, it is not part of the R2P. Pondering over the reasons for the exclusion of aggression, the author examines types of the aggression’s responsibilities, juxtaposes them to doctrinal goals and objectives, and perceives the crime of aggression as an additional control mechanism for the implementation of a R2P doctrine.

The paper addresses the problem of relationship between charismatic political leadership and democracy. In that sense, the charismatic foundation of the present Serbian political leadership is defined through the “de-charismatisation” of cultural codes of malignant charismatic movements, embodied in ideological constructs of “Seseljism” and “Slobism”, and through changes in symbolic charismatic content, expressed by promotion of democratic values and discursive recoding of the enemy and corruption culture. In other words, the scientific paper analyzes metamorphosis of Serbian “charismatic discourse”- from institutional charisma to personal charisma and from charismatic institutions to charismatic personality.

Rad se bavi komparativnom analizom modernističke, poznomodernističke i postmodernističke paradigme blagostanja. U tom smislu prvi deo rada, se bavi opštim konceptualnim profilisanjem koncepta blagostanja, države blagostanja i, konsekventno, politike blagostanja. Sledeći deo se bavi pozno-modernističkom politikom rizika i njegovim uticajem na reformulisanje drža­ve blagostanja u državu socijalnog investiranja. Finalni deo propituje postmoderno insistiranje na relevantnosti politike identita u dekonstruisanju onoga što se može označiti kao metanarativ blagostanja.

Restorativni pristup konfliktima počinje da se razvija sedamdesetih godina 20. veka kao odgovor na kritiku tradicionalnih modela krivičnog prava i rešavanja konflikata. Od tada su razvijani različiti programi, vođene su mnogobrojne kampanje, izmenjeno je krivično zakonodavstvo u koje su inkorporirani principi restorativnih pristupa, međutim restorativni pristupi u rešavanju konflikata u Srbiji još uvek su nedovoljno razvijeni. Ovaj rad ima za cilj da se kroz komparaciju najčešćih odgovora na konflikte i prikaz osnovnih principa restorativnog pristupa omogući bolje razumevanje ovog konepta i prakse koja iz njega proizilazi, a koja može da bude veoma korisna u odgovoru na učestale konflikte u srpskom društvu.

Ovaj rad se bavi konceptualnom genezom i transformacijom pojma moralne panike. Monografska studija kritički propituje razvoj pojma od njegove procesualne varijante, preko atribucione varijante, do integrisanja sa sociologijom upravljanja ili governmentality konceptom. U tom smislu, potencira se stanovište po kome je moralna panika standardni deo/produžetak moralne regulacije, rezultat delovanja kako države tako i društvenih pokreta, te da joj je noseći cilj samo-regulacija na strani određenog tipa ponašanja.

This article examines the political context of new challenges in stabilization in the Former Yugoslav Territories same as breaking the veil of secrecy in the Former Yugoslav Territories. While debates over the dissolution of Yugoslavia have extended into the spheres of history, education and public space, this article focuses on the principles of apology, reconciliation, international law and on importance of cover-ups in archives, in our region.

Ovaj rad se bavi promenama u interpretaciji socijalne politike na nivou diskurzivne ekstenzije koncepta novim procesima, koji se mogu detektovati kao trans-nacionalni (bilateralni, regionalni i globalni) plan socijalne politike. Prvi deo rada se bavi uticajem tih elemenata na samo definisanje i tipologiju socijalne politike, a drugi deo kritičkom analizom njihovih pozitivnih i negativnih aspekata. Rad se zaključuje potrebom formulisanja „eklektičke/holističke“ varijante socijalne politike koja će amalgamirati kako nacionalne tako i transnacionalne elemente.