Dejan Milenković

Nastajanje postindustrijskog društva postavlja brojna i značajna pitanja istraživačima organizacionih nauka. Postojeće teorije organizacija (koje se odnose na organizaciju preduzeća, odnosno poslovnih sistema) karakteriše fragmentarnost i apsolutni relativizam. Ovakav pristup ima rezultat u neprekidnom izmeštanju težišta između organizacije procesa i institucija i sa druge strane, interakcije čoveka i organizacija. Zato odgovarajući putokaz teško može biti za ostale organizacione nauke. Postavka ovog pitanja i traganje za odgovorom ima oslonac u filozofiji nauka. Prihvatanjem činjenica u okviru životnih situacija (dualizma determini­zma i fenomenologije) je osnov filozofije fakticiteta u Nauci o organizaciji poslovanja. Problemi organizacije prisutni su u svim područjima ljudskog delovanja. Ova činjenica određuje pitanje razgraničenja organizacionih sa drugim naukama. Određivanje strukture i apstrahovanja pojedinih organizacionih nauka, odnosno posebnih područja istraživanja organizacije u društvenim sistemima predstavlja is­korak koji omogućava intenziviranje istraživanja u narednom periodu.

Libertarijanski koncept zasnovan na doktrini novog javnog menadžmenta od sredine 70-tih godina 20. veka u značajnoj me­ri je uticao na državu blagostanja i koncept socijalne države. Tako je socijaldemokratska ideologija u izvesnoj meri izgubi­la na značaju, jer je koncept novog javnog menadžmenta kao domi­nantno neoliberalni, u središte javne uprave postavio njene ekonomske vrednosti. Novi javni menadžment (New Public Ma­nagement) insistirajući na tzv. tri e konceptu (efikasnosti, ekonomičnosti i efektivnosti) eliminisao je druge vrednosti javne uprave, a posebno političke (javni interes, poštovanje prava u javnoj upravi) i socijalne (socijalnu pravdu, solidarnost, socijalnu osetljivost). Bremenom međutim, nastaje nova doktrina doktrina „dobre uprave“. „Dobra uprava“ kao savremeni koncept uprave, blizak je savremenoj socijaldemokratskoj ideologiji, a i izvesnoj meri može imati i uticaj na njeno profilisanje. Borba političkih stranaka desnice, kao nosilaca konzervativnih i neoliberalnih ideja s jedne, i levice kao nosilaca socijaldemokratske ideje s druge strane, pokazuje da su neoliberalne ideje više decenija bile dominante u reformskim procesima. Primetno jačanje stranaka levice u poslednje vreme, korespondira sa razvojem doktrine „dobre uprave“. Re­fleksa borbe desne i leve ideologije u političkoj areni, izražene kroz sukobe neoliberalnog i socijaldemokratskog kon­cepta, svakako će se odraziti, a na neki način i odrediti buduće reformske procese u savremenoj javnoj upravi.

European integration process influences to the harmonization of different areas of law. The concept of the European Administrative Space in the European Union has been developing for the last thirty years. It includes the set of minimum common principles and standards governing the organization, activities and functioning of administrative bodies in the Member States and potential candidates as well. This includes significant changes and administrative reform in the process of Serbia’s membership negotiations. Serbian administrative capacities have to be in compliance with the standards of the European Administrative Space with purpose that in the future Serbia or its administration can successfully implement the regulations adopted by the Union. The process of administrative reform in Serbia is carrying out for ten years. In different cycles this process was faster or slower. Comparative analysis of the European administrative space standards and the process of administrative reform in Serbia indicate that Serbia, perhaps not fast enough, is increasingly adapting to these standards.

Zaštita izbornog prava jeste od ključnog značaja za sprovođenje fer i poštenih izbora kao osnovnog ljudskog prava prve generacije. Cilj ove analize je da utvrdi da li u Republici Srbiji postoje adekvatni mehanizmi upravno-procesnog rešavanja sporova nastalih u vezi sa izbornim pravom u toku trajanja izbornog postupka, i da u skladu sa rezultatima, ponudi konkretne preporuke za dalje unapređivanje njegove zaštite. Analiza je pokazala da u fazi izbornog postupka, pravni okvir ne daje pouzdane garancije zaštite izbornog prava, usled čega određena pitanja dodatno treba razmotriti i pristupiti redefinisanju postojećeg upravno-procesnog sistema zaštite. Analiza je pokazala i neophodnost sprovođenja šireg istraživanja, koje bi obuhvatalo i sve druge, a ne samo upravno-procesne oblike zaštite izbornog prava, i koja bi se odnosila na ceo izborni proces. Očigledno da bi jedna ovakva studija otkrila i brojne druge propuste u zaštiti izbornog prava i pred drugim organima pred kojim se ono štiti, kao i u drugim „vremenskim fazama“ izbornog procesa, koji ovom analizom nisu bili obuhvaćeni.

Princip supsidijarnosti kao temeljno načelo raspodele nadležnosti, i u teorijskom i u pozitivno-pravnom smislu je nedorečeno i nedovoljno jasno. Ni danas ne postoji jedna jedinstvena definicija ovog pojma niti kriterijumi koje treba primeniti da bi se on operacionalizovao. Ako se pođe od najšireg shvatanja oličenog u izrazu „najbliže građanima“, ovaj pojam obuhvata ne samo „vertikalnu“ supsidijarnost, odnosno „spuštanje“ pojedinih nadležnosti i konkretnih poslova na niže nivoe vlasti, već i „horizontalnu“ koja se odnosi na prenošenje određenih poslova vlasti na nedržavne subjekte, uključujući i privatni sektor. Temeljna reforma uprave zahteva utvrđivanje detaljne „mape“ supsidijarnosti u Republici Srbiji čiji krajnji rezultat treba da bude stvaranje dinamične „baza podataka“ svih nadležnosti i konkretnih poslova koje centralna i niži nivoi vlasti, odnosno organi na svim nivoima, shodno Ustavu i zakonu obavljaju. Takva interaktivna baza „vertikalne“ raspodele nadležnosti, između ostalog, treba da dovede i do pravilne „horizontalne“ raspodele i značajnog smanjenja konkretnih poslova koje danas obavljaju različiti državni, pokrajinski i opštinski organi vlasti. „Baza“ je osnov za stvaranje racionalnije, efektivnije, ekonomičnije i efikasnije javne uprave. Međutim, za uspostavljanje „baze“ neophodan je adekvatan metodološki pristup, posebno u „raščlanjivanju“ pojedinih vrsta poslova iz nadležnosti u pojedinim Ustavom i zakonom utvrđenim oblastima. U ovom radu, ponuđen je jedan od mogućih metodologija za uspostavljanje efikasne „baze podataka“ koja je neophodna za uspešan proces tranzicije u Republici Srbiji.

Besides the general administrative procedure stipulated in detail in the Law on General Administrative Procedure, there are numerous special administra­tive procedures in the Republic of Serbia, contained in sectoral laws that reg­ulate certain areas. This is the case in the field of property-related legal affairs e.g. in connection with nationalization, expropriation, colonization, restitution, etc. The purpose of this paper is to provide an analysis of special administra­tive procedures and their „reflections” on the exercise of the right of citizens to peaceful enjoyment of their property, as well as procedures providing for the possibility that the state in the public interest restrict this right. Also, the analysis should determine how this special legal regime affects the efficient and effective exercise of the right to peaceful enjoyment of property on the one hand and on the other what is the real scope of administrative-procedural protection.