Sanja Domazet
ANALIZA REPORTAŽA MILOŠA CRNЈANSKOG IZ HORTIJEVE MAĐARSKE
Tačno pre četiri decenije, 30. novembra 1977. godine, u Beogradu je preminuo Miloš Crnjanski, jedna od najznačajnijih ličnosti srpske književnosti XX veka. O njegovom književnom radu napisane su brojne studije, pa će se autorka ovog teksta, usredsrediti na Crnjanskog kao novinara-reportera i to upravo na njegove reportaže napisane iz Hortijeve Mađarske. Naime, ne postoji rad koji se bavi ovim novinskim tekstovima Crnjanskog, izuzetno značajnim, jer se odnose kako na političku, sociološku, tako i na kulturnu, ideološku i društvenu stvarnost susedne Mađarske, u kojoj je jedna od značajnih nacionalnih manjina bila i srpska. Crnjanski je ove reportaže pisao za dnevni list „Politika“, od 23.01. do 01.02.1923. godine. Ovaj rad će koristeći analizu, leksičku, fonetsku, stilsku i naučnu, istorijski i komparativni metod, pokazati atmosferu, političke prilike, ratnohuškačko raspoloženje mađarske tadašnje vlasti, ali i položaj Srba, Jevreja i drugih manjinskih naroda. Na kraju rada, biće navedeni sami zaključci Crnjanskog, koji su se ispostavili kao izuzetno tačni, precizni i anticipatorski – Mađarska jeste bila spremna za rat, srpska manjina je bila s razlogom preplašena i spremna na seobu, a Jevrejima je već bilo zabranjeno da se upisuju na univerzitete.