Nevenka Žegarac

Podrška porodici i pozitivnom roditeljstvu značajna je za unapređenje resursa i kompetencija roditelja za odgajanje, vaspitanje, zaštitu zdravlja, dobrobiti i prava dece. Cilj rada je identifikovanje i analiza akreditovanih programa obuke koji se odnose na podršku porodici i pozitivnom roditeljstvu, a dostupni su profesionalcima u socijalnoj zaštiti u Republici Srbiji kako bi se procenila dostupnost savremenih znanja o pozitivnom roditeljstvu kod stručnih radnika u socijalnoj zaštiti. Programi su mapirani iz kataloga akreditovanih programa obuke o podršci porodici na platformi Republičkog zavoda za socijalnu zaštitu random. Analizirano je 15 od 37 programa obuke korišćenjem desk analize. Pokazalo se da su programi obuke uglavnom usmereni na porodicu kao celinu, dok su pitanja roditeljstva slabo zastupljena. Za većinu analiziranih programa nedostaju transparentni podaci o načinu prenošenja znanja i veština profesionalcima, korišćenim tehnikama obučavanja i monitoringu. Podaci o broju obučenih profesionalaca i rađenim evaluacionim studijama o efektima programa aktuelno nisu dostupni. Zaključak je da programi nude širok spektar opštih znanja i veština za rad sa porodicama, dok su specifična znanja i veštine za pružanje podrške i jačanje kompetencija roditelja za pozitivno roditeljstvo skromna. Nalazi se diskutuju u svetlu savremenih teorijskih pristupa i istraživanja i daju se smernice za unapređenja u ovoj oblasti.

U okviru  projekta TEMPUS SHESPSS razvijeni su Globalni standardi i kompetencije za obrazovanje socijalnih radnika u Republici Srbiji i Standardi praktične obuke u obrazovanju socijalnih radnika u Republici Srbiji, u okviru kojih su definisani zadaci i odgovornosti mentora za praktičnu obuku u oblasti socijalne zaštite.  Autorke su razvile dva programa obuke za mentore praktične obuke u oblasti socijalnog rada i socijalne politike tokom studija, pripravničkog staža i tokom daljeg profesionalnog razvoja: jednodnevnu Osnovnu obuku i dvodnevnu Naprednu obuku. Programi su 2016. god pilotirani kada su visoko  ocenjeni, zatim neznatno korigovani na osnovu sugestija učesnika i  finalizovani. Ciljevi Osnovne obuke za mentore su: a) razvijanje veština primene standarda i kompetencija  za obrazovanje socijalnih radnika tokom praktične obuke u socijalnoj zaštiti, b) uvod u veštine ispunjenja ciljeva učenja i zadataka mentora u realizaciji praktične obuke i c) upoznavanje polaznika sa procesom pripreme i realizacije plana učenja praktikanata na praktičnoj obuci i osposobljavanje za evaluaciju praktične obuke. Opšti cilj Napredne obuke je razvijanje veština optimalnog mentorskog vođenja studenata i drugih praktikanata na praktičnoj obuci u skladu sa Standardima praktične obuke u obrazovanju socijalnih radnika.

U radu su predstavljeni rezultati istraživanja o kadrovskoj strukturi zaposlenih u socijalnoj zaštiti i oblasti društvenih delatnosti u lokalnim samoupravama, kao i o potrebama za zapošljavanjem ovih kadrova u navedenim oblastima u narednom petogodišnjem periodu. Ispitivanjem je obuhvaćeno 111 opština sa teritorije cele Srbije, što je uključilo 95 centara za socijalni rad, 80 ustanova socijalne zaštite i 63 lokalne samouprave. Upitnici kreirani za potrebe istraživanja adaptirani su za različite ispitivane organizacije i distribuirani su elektonskim putem. Podaci iz svih izvora ukazuju da su potrebe za zapošljavanjem socijalnih radnika velike zbog nedostatka kadrova u nekim područjima, potrebama za razvojem novih usluga, kao i zbog prirodnog odliva kadrova zbog odlaska u penziju u narednih 5 godina. S druge strane, podaci Nacionalne službe za zapošljavanje ukazuju da relativno mali broj nezaposlenih socijalnih radnika neće biti dovoljan da pokrije narasle potrebe za ovom delatnošću. Rezultati istraživanja mogu biti korisna osnova za procenu i planiranje visokoškolskog obrazovanja i zapošljavanja budućih socijalnih radnika, kao i drugih profesionalaca u oblasti socijalne zaštite.