Marko S. Stanković

Indonezija je od svog osamostaljenja do danas prešla višedecinijski put neuspešnog usvajanja demokratskih vrednosti. Ovo iziskuje postavljanje pitanja: Koliko je Indonezija danas demokratizovana i šta su prepreke ovog procesa?Kao odgovor u ovom radu ponudićemo geografski položaj koji gotovo da onemogućava izgradnju temelja državnosti,zbogopasnosti koje dolaze od zemalja u susedstvu, kao i opasnosti koje donose protivnici jedinstvene Indonezije. Pored svih političkih i društvenih razlika, religija podstiče i proizvodi razlike koje, možda i najviše utiču na političku i pravnu praksu zemlje. Religija je jedan od glavnih razloga i oslonaca težnji nemuslimanskog dela stanovništa za separatizmom. Iako je država uvela demokratske institucije i izgradila demokratski sistem, isti nije doneo očekivane rezultate, već je produbio razlike i konflikte. Kroz analizu sadržaja i deskripciju političkih i društvenih prilika Indonezije došli smo do zaključka da demokratizacija Indonezije nije uspela i nema izgledne šanse za povoljan rezultat, bar dok se ne reše pitanja verskih i drugih konflikata, separatizma i ekonomskih pritisaka svetskih sila.

Era globalizacije ukinula je mnoge granice koje su nekada postojale u komunikaciji između država, kompanija i pojedinaca. Kao sama pojava globalizacija je različito tumačena, te njeni uticaji i doprinosu u povezivanju sveta. Značaj i korisnost globalizacije različito se definišu. Države koje spadaju među razvijenim često promovišu i i inciraju promene i unapređenje komunikacija i inteziviranje odnosa na globalnom nivou, često zanemarujući da istaknu moguće posledice odnosa između razvijenih, manje razvijenih i zemalja koje spadaju u kategoriju nedovoljno razvijenih. U tom smislu i oblast obrazovanja predstavlja široki spektar sudaranja različitih interesa međunarodnih subjekata koji neretko ulaze u konfliktnu zonu. Međunarodne institucije u svojim agendama prezentuju svetskoj javnosti svoju učinkovitost i nameru da deluju zarad opšteg interesa na globalnom nivou, međutim u koliko se posmatra uticaj ovih institucija u zemljama u razvoju i manje razvijenim zemljama računica se u većini slučajeva svodi na postizanje zavisnosti od istih, kao i degradaciju u odnosu na razvijene države. Svet stvara utisak da manje razvijene države gube u globalnim odnosima usled nefer konkurencije.

Poslednju četvrtinu veka pred Veliki rat, Srbija je, uz prekid od bezmalo jedne decenije, bila zemlja parlamentarizma. Ustav Kraljevine Srbije od 1888. se u ustavnopravnoj nauci obično smatra najboljim ustavnim aktom u istoriji srpske ustavnosti, jer je prihvatio gotovo sve najmodernije evropske demokratske institucije svoga vremena, dok je Ustav od 1903. bio njegov „dvojnik“ – njegovo novo, dopunjeno i popravljeno izdanje. Jedna od najvažnijih tekovina evropske demokratije jeste lokalna samouprava, koju su ovi ustavi položili na nove temelje, umnogome različite od onih koje su postavili raniji srpski ustavi. U ovom radu je ukratko prikazana evolucija lokalne samouprave u Srbiji pre donošenja Ustava od 1888, kao i rešenja koja su taj Ustav i zakoni koji su iz njega proizašli predvideli za taj oblik teritorijalne decentralizacije. U periodu vladavine kralja Aleksandra Obrenovića prvo je vraćen na snagu Namesnički ustav od 1869, a zatim donesen i novi, Oktroisani ustav od 1901, čija rešenja nisu bila u skladu sa načelima demokratije i parlamentarizma. Posebna pažnja posvećena je i periodu od 1903. do 1918, kada je Ustav od 1888. ponovljen kao Ustav od 1903, ali nije bio praćen odgovarajućim zakonodavstvom u sferi lokalne samouprave. Na kraju, data je ocena jednih i drugih rešenja.