PRINCIP TERITORIJALNOG INTEGRITETA: POLITIČKE POSLEDICE TRAGANJA ZA FINALNIM STATUSOM KOSOVA I METOHIJE

Stefan Surlić

Msr Andrijana Lazarević

Sažetak

U radu se analizira princip teritorijalnog integriteta u kontekstu spora oko finalnog statusa Kosova i Metohije. Ne određujući se prema pravnim sporovima, autori pružaju pregled teorijske debate o teritorijalnom integritetu definišući političke posledice po teritorijalni integritet Srbije od momenta jednostranog proglašenja nezavisnosti Kosova* 2008. godine. Uprkos konstanti koja se ogleda u pominjanju integriteta neodvojivo od suvereniteta, u radu se ističe politička praksa u kojoj je „teritorijalni integritet” Srbije pretočen u apel drugim državama da poštuju princip nepovredivosti granica. Podrška nezavisnosti Kosova od strane vodećih zapadnih zemalja uslovilo je Srbiju na dijalog sa privremenim, a potom permanentnim institucijama uprave u Prištini. U radu se zaključuje da je teritorijalni integritet sveden na deklarativnu dimenziju, budući da je politički zahtev za zaštitom prava srpske zajednice ne teritoriji Kosova i Metohije obavezalo Beograd na mnoge ustupke, uključujući priznanje suverenog prava institucija Prištine.

Reference

• Abi-Saab, Georges. 2006. “Conclusion.” In Secession: International Law Perspectives, Marcelo Kohen (ed.). Cambridge and New York: Cambridge University Press.
• Castellino, Joshua. 2000. International law and Self-Determination – The Interplay of the Politics of Territorial Possession with Formulations of Post-Colonial ‘National’ Identity. The Hague: Martinus Nihjhoff.
• Charney, J. Ian. 2005. International law and the use of force: a new framework. Oxford: Oxford University Press.
• Chivvis, S. Christopher. 2018. “The case for recognizing Kosovo.” Foreign Affairs 97(5): 44–52.
• Dimitrijević, R. Ivan i Milan Lipovac. 2017. “Nacionalni interes Republike Srbije: Analiza ekspozea mandatara Vlade od 2007. do 2017. godine.” Srpska politička misao 57 (3): 71–97. doi.org/10.22182/spm.5732017.4.
• EEAS. 2023. “Belgrade-Pristina Dialogue: EU Proposal – Agreement on the path to normalisation between Kosovo and Serbia.” https://www.eeas.europa.eu/eeas/belgrade-pristina-dialogue-eu-proposal-agreement-path-normalisation-between-kosovo-and-serbia_en.
• Hrnjaz, Miloš. 2011. “Rezolucija 1244 ‒ u čemu je problem.” Politički život 3: 81–91. https://www.fpn.bg.ac.rs/wp-content/uploads/Politicki-zivot-broj-3.pdf.
• Hrnjaz, Miloš. 2015. Srbija i upotreba pravosudnog rešavanja međunarodnih sporova od 1914. do 2015. godine: vek neuspeha.” U Politički identitet Srbije u globalnom i regionalnom kontekstu, ur. Vesna Knežević – Predić, 253–270. Beograd: Fakultet političkih nauka.
• International Court of Justice (ICJ), Accordance with International Law of the Unilateral Declaration of Independence in Respect of Kosovo (Advisory Opinion), General List No. 141, 22 July 2010, hereafter Kosovo AO. https://www.icj-cij.org/case/141.
• Kilibarda, Pavle. 2022. “Francusko-nemački predlog za priznanje Kosova – opasnost rešenja leži u netransparentnosti.” KoSSev, https://kossev.info/francusko-nemacki-predlog-za-priznanje-kosova-opasnost-resenja-lezi-u-netransparentnosti/.
• Milidrag, Predrag. 2018. Unutrašnji dijalog o Kosovu: Pregled i ocena rezultata. Beograd: Fondacija za otvoreno društvo.
• Musliu, Valon. 2020. “Territorial integrity and the Kosovo issue: Conceptual approaches, international law, and the politics of statehood.” International Studies 57 (1-2): 117–133.
• OSCE. 1975. “Conference on Security and Co-operation in Europe Final Act.” https://www.osce.org/files/f/documents/5/c/39501.pdf.
• Peščanik. 2010. „Odluka MSP o Kosovu”. Poslednji pristup https://pescanik.net/odluka-msp-o-kosovu/.
• Politika. 2022. „Vučić u UN: Ovako složena vremena zahtevaju puno mudrosti i zajedništva, neophodno da ostanemo verni Povelji UN.” Poslednji pristup 25. april 2023. https://www.rts.rs/vesti/politika/4959376/vucic-u-un-ovako-slozena-vremena-zahtevaju-puno-mudrosti-i-zajednistva-neophodno-da-ostanemo-verni-povelji-un.html.
• Politika. 2023. „Vučić: Nikada neću pristati na priznanje i ulazak Kosova u UN, o svemu ostalom možemo da pregovaramo.” Poslednji pristup 28. april 2023. https://www.politika.rs/scc/clanak/540193/vucic-sastanak-brisel-kosovo.
• Prvi sporazum o principima koji regulišu normalizaciju odnosa, 2013, Kancelarija za Kosovo i Metohiju Vlade Republike Srbije.  https://www.kim.gov.rs/p03.php.
• Rezolucija Saveta bezbezbednosti UN 1244 (1999). https://unmik.unmissions.org/sites/default/files/old_dnn/Res1244ENG.pdf.
• Rezolucije Generalne skupštine Ujedinjenih nacija [A/RES/64/298].
• Shaw, N. Malcolm. 2017. International law (8th ed.). Cambridge: Cambridge University Press.
• Subotić, Momčilo. 2017. „Kosovo i Metohija: pitanje unutrašnjeg dijaloga.” Nacionalni interes 30 (3): 81–105. doi.org/10.22182/ni.3032017.4.
• UN General Assembly. 1960. Declaration on the granting of independence to colonial countries and peoples [A/RES/1514(XV)].
• UN General Assembly. 1970. “Declaration on Principles of International Law concerning Friendly Relations and Co-operation among States in accordance with the Charter of the United Nations.”, [A/RES/2625 (XXV)]. https://unispal.un.org/DPA/DPR/unispal.nsf/0/25A1C8E35B23161C852570C4006E50AB.
• United Nations. 1945. “Charter of the United Nations.” Article 2. https://www.un.org/en/about-us/un-charter/full-text.
• Urrutia, Iñigo. 2012. “Territorial Integrity and Self-Determination: The Approach of the International Court of Justice in the Advisory Opinion on Kosovo.” Revista d’Estudis Autonòmics i Federals, num 16., Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=2365511
• van den Driest, Simone F. “From Kosovo to Crimea and Beyond: On Territorial Integrity, Unilateral Secession and Legal Neutrality in International Law.” International journal on minority and group rights 22: 467–485.
• Vučić, Aleksandar. 2017. „Autorski tekst predsednika Aleksandra Vučića za ‘Blic’: Zašto nam je potreban unutrašnji dijalog o Kosovu.” Blic. https://www.blic.rs/vesti/politika/ekskluzivno-autorski-tekst-predsednika-aleksandra-vucica-za-blic-zasto-nam-je/v7xgl6q).
•  Zajednička pozicija Evropske unije – Poglavlje 35: Ostala pitanja, 2015, Kancelarija za Kosovo i Metohiju Vlade Republike Srbije. https://www.kim.gov.rs/doc/pozicija-eu/Zajednicka%20pozicija%20EU%20PG%2035%20SR%20za%20sajt.pdf.