KRAJ HLADNOG RATA, VELIKA SILA I GEOPOLITIKA PRIRODNIH RESURSA – Prilozi za jednu studiju slučaja

Mirjana Radojičić

Sažetak

U tekstu se polazi od uvida da su eksponencijalni rast broja stanovnika na Zemlji, iscrpljenost prirodnih resursa, i borba za privilegovanu poziciju u distribuciji njihovog ostatka, predstavljali ključne determinante geopolitičke i geoekonomske strategije jedine aktualne velesile na planeti u posthladnoratovskom razdoblju njene spoljne politike. Na primeru ratova protiv Iraka i Avganistana, ali i snažnog involviranja u događanja u arapskom svetu tokom 2011. godine („arapsko proleće“) autorka testira svoju hipotezu da je moralistički intoniran dis­kurs kojim su ovi američki spoljno-politički akti u javnosti bili legitimizovani („borba protiv terorizma“, „uspostavljanje poretka demokratije“, „zaštita ugroženih ljudskih prava“) predstavljao, zapravo, retoričku kamuflažu onih autentičnih, energetsko-interesnih motiva sa kojima su im SAD i njihove zapadno-evropske saveznice pribegavale. Sa sličnim motivima aktualni globalni hegemon je, prema nalazima ovog istraživanja, uplivisao i na događanja na prostorima Kosova i Metohije, koja su okončana okupacijom, docnijim separiranjem od ostatka srpskog državnog organizma, a potom i međunarodno-pravnim subjektivizovanjem ove nekadašnje srpske pokrajine. Zaključni deo teksta je svojevrstan pledoaje autorke za nove i radikalno drugačije obnovljive vidove energije, manje devastirajuće po čovekovo, životno važno, prirodno okruženje, ali kao potencijalni razlozi za ratne sukobe među državama i njihovu trku u naoružavanju, i po izglede za njegov vrsni opstanak na planeti u jednom neposrednijem i urgentnijem smislu te reči.

Reference

1. Brzezinski, Zbignev, K. (1997) The Grand Chessboard: American Primacy and its Geostrategic Imperatives, Basic Books, New York.
2. Čomski, Noam (2007) Imperijalne ambicije, Rubikon, Novi Sad.
3. Čomski, Noam (2008) Intervencije, Rubikon, Novi Sad.
4. Folk, Ričard (2003) Veliki teroristički rat, IP „Filip Višnjić“, Beograd.
5. Gervasy, Tomm (1981) Arsenal of Democracy American Military Power in 1980 ’s and the Origins of the New Cold War, Grove Press, New York.
6. Giddens, Anthoni (1998) The Third Way: The Renewal of Social Democracy, Cambridge Polity Press, Cambridge.
7. Goldblat, Josef (1985-ed.), Non-proliferation: The Way and the Wherefore, Taylor & Francis, London and Phila­delphia
8. Goldhamer, H. and Shills, E. A. (1979) “Types of Power and Status“, American Journal of Sociology, 45, pp. 170-179.
9. Hart John & Clevestig, Peter (1995) “Reducing Security Threats from Chemical and Biological Materi­als”, http.www.sipriyearbook.org/view/9780199581122gill/sipri-978019958122-divl-93.xml., pristupljeno 8.9.2011.
10. Hofman, Brus (2000) Terorizam iznutra, Narodna knjiga,
11. Holt, Jim, „It’s the Oil“ (2007) London Review of Book, 29, no. 20, pp. 3-4.
12. Huntington, Samuel (1981) American Politics: the Promise of Disharmony, Cambridge, The Belknap Press of Harvard University Press, Massachusetts and London.
13. Huntington, Samuel, P. (1996) The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order, Simon and Schuster, New York.
14. Iveković, Ivan (2003) ”SAD, Irak i geopolitika nafte”, Repu­blika, 308-309, str. 32-40.
15. Jo, J. & Gartzke, E. (2007) “Determinations of Nuclear Weapons Proliferation”, Journal of Conflict Resolution, 51, pp. 11-20.
16. Katznelson, Ira & Kesselman, Mark (1987) The Politics of Power, Harcourt Brace Jovanovich, New York.
17. Kohn, Marjorie (2002) „NATO bombing of Kosovo: Hu­manitarian Intervention or Crime Against Humanity?“ International Journal for Semiotics of Law, 15 no.1, pp. 79-106.
18. Klusmeyer, Douglas & Suhrke, Astri (2004) “Comprehen­ding ‘Evil’”: Challenges for Law and Policy”, Et­hics and International Affairs , vol. 16, no.1, pp. 27-42.
19. Krauthammer, Charles (1990/91) „The Unipolar Moment“, Foreign Affairs, vol. 70, no.1, pp. 23-33.
20. Minkler, Herfrid (2009) „O Američkoj imperiji“, starisajt.nspm.rs/koment2006/2006_o_američkoj_imperiji.htm, pristupljeno 10.10.2011.
21. Naj, Džozef (2004) Paradoks američke moći, BMG, Beo­grad.
22. Pillar, Paul, R. (2001) Terrorism and US. Foreign Policy, Brookings Institution Press, Washington D.C.
23. Pillar, Paul, (2010) “Dictators Learn Their Lessons”, Na­tional Interst, March 25, p. 8-9.
24. Ponomarjova, Jelena (2008) „Kvazidržavost kao instrument hegemonije: slučaj Kosovo“, Nova srpska politička misao, XVI, no.1-2, str. 105-120.
25. Risen, James (2002) „Iraq-Terror Acts by Baghdad Have Waned, U.S. Aides Say”, New York Times, Fe­bruary 6, 2010.
26. Roberts, Paul Craig (2011) “The End of History: Now that the CIA’s proxy army has murdered Gadhafi, what next for Libya?”, www.globalresearch.ca/index.php?context=va&aid=27205, pristupljeno 10.11.2011.
27. Savić, Mile (2010) „Bezbednost i opstanak u modernom ogledalu“, u: V.Cvetković (prir.) Rizik, moć, zaštita, Službeni glasnik & Fakultet bezbednosti, Beograd, str. 19-36.
28. Sobran, Joseph (1997) „The (New) Ugly American“, Ameri­ca’s Intervention in The Balkans, The Lord Byron Foundation for Balkan Studies,
29. Tabb, William, K. (2001) Progressive Globalism-The Amo­ral Elephant: Globalization and the Struggle for Social Justice in the Twenty-First Century, Montly Review Press, New York.
30. Vidal, Gor (2004) Rat iz snova, Čarobna knjiga, Beograd.
31. Volkmann-Schluk, Karl Heinz (1977) Politička filozofija, Naprijed, Zagreb.
32. Walt, Stephen (2005) Taming American Power, W. Nor­ton and co, New York and London.
33. Whomley, John (2002) “Bush’s Axis of Enemies”, The Hu­manist, 62, no.1, pp. 13-18.