KAD PREDNOSTI POSTANU NEDOSTACI: PRIMER ZAJEDNIČKE VALUTE – EVRA

Ivana V. Pešić

Sažetak

U radu se analizira uticaj zajedničke valute – evra na krizu Evropske monetarne unije. Imajući u vidu da se kompleksnost krize u evro zoni ogleda u uzajamnom prožimanju više oblika kriza, neophodno je sagledati i njihove zajedničke odlike sa ciljem da se ukaže na jedan od najvažnijih, ako ne i najvažniji aspekt evropske krize – organsku krizu samog evra. Korišćenjem analitičko-sintetičkog pristu­pa, kritički su razmatrane ranije potvrđene prednosti uvođenja evra sa ciljem da se pokaže u kojoj meri su te pred­nosti postale nedostaci. Analiza dugoročnog trenda korišćena je za adekvatnu interpretaciju makro-ekonomskih i finansijskih indikatora, dok je sinteza postojeće li­terature korišćena u cilju potpore autorovog kritičkog razmatranja. Uvođenje evra je direktno i indirektno doprinelo konvergenciji cena finansijskih aktiva i značajnom povećanju prekograničnog finansiranja u okviru evro zone. Međutim, konvergencija cena finansijskih aktiva i pozi­tivna percepcija investitora prikrivala je ili umanjivala stvarne rizike koji se baziraju na ekonomskim fundamentima, što je u krajnjoj liniji imalo za rezultat pogoršanje bilansa banaka, tj. investitora, na jednoj strani, te zapadanje u dužničku krizu zemalja primaoca kapitala, na drugoj strani. Takođe, uvođenje evra imalo je značajan uticaj na dodatno povećanje ekonomskog disbalansa između zemalja članica evro zone. Kroz dodatni rast intra-regionalne razmene zahvaljujući zajedničkoj valuti, neke članice monetarne unije dodatno su pogoršale svoju platno-bilansnu poziciju. Naime, povećani prekogranični priliv kapitala usled niskih kamatnih stopa imao je delimičan uticaj na rast realnih zarada, rast inflacije i realnu apresijaciju u zemljama primaocima kapitala, čime je dodatno ugrožena njihova platno-bilansna pozicija i konkurentnost.

Reference

1. De Santis, Giorgio, Bruno, Gerard, Pierre, Hillion, “Port­folio Choice and Currency Risk Inside and Outside the EMU”, Swedish Economic Policy Review, no 6, 1999.
2. Danthine, Jean-Pierre, Francesco Giavazzi, Ernst-Ludwig, Von Thadden, “European financial markets after EMU: a first assessment”, National bureau of economic rese­arch, n. 8044, 2000.
3. Lane, Philip R. “The real effects of European monetary union”, The Journal of Economic Perspectives, no 4, 2006.
4. Coeurdacier, Nicolas, Philippe Martin, “The geography of asset holdings: Evidence from Sweden”, Sveriges Riksbank Working Paper Series, no 202, 2007.
5. Euro Area cross-border financial flows, ECB Monthly bulle­tin, February 2012.
6. Blank, Sven, Claudia M. Buch, “The euro and cross-bor­derbanking: evidence from bilateral data”, Comparative Economic Studies, 49, no 3, 2007.
7. Franklin Allen, Thorsten Beck, Elena Carletti, Philip R. La­ne, Dirk Schoenmaker and Wolf Wagner: Cross-Border Banking in Europe: Implications for Financial Stability and Macroeconomic Policies, Centre for Economic Po­licy Research, London, 2011.
8. Roberto, Blanco, “Euro area government securities markets: for market functioning”, BIS Papers, no 12, 2001.
9. Spiegel, Mark M., “Monetary and financial integration in the EMU: push or pull?”, Review of International Eco­nomics, 17, no 4, 2009.
10. Justin Yifu, Lin, Volker Treichel, “The Crisis in the Euro Zone Did the Euro Contribute to the Evolution of the Crisis?”, The World Bank Development Economics Vice Presidency, July 2012, WPS6127 Public
11. Rose, Andrew K. “One money, one market: the effect of common currencies on trade”, NBER Working Paper, no 7432, December 1999.
12. Micco, Alejandro, Ernesto Stein, Guillermo, Ordonez. “The currency union effect on trade: early evidence from EMU”, Economic policy, 18, no 37, October 2003.
13. Flam, Harry, Häkan Nordström, “Euro effects on the inten­sive and extensive margins of trade”, CESifo working paper, no 1881, 2006.
14. Chintrakarn, Pandej, “Estimating the Euro Effects on Trade with Propensity Score Matching”, Review oflnternational Economics, vol. 16, no 1, 2008.
15. Kalemli-Ozcan, Sebnem, Elias, Papaioannou, José-Luis, “What lies beneath the euro’s effect on financial integration? Currency risk, legal harmonization, or tra­de?”, Journal of International Economics, vol. 81, no 1, 2010.
16. Gabrisch, Hubert, Karsten Staehr, “The Euro Plus Pact: Competitiveness and Cross-Border Capital Flows in the EU Countries”, ECB Working Paper, no 1650, March 2014.
17. Fratzscher, Marcel, “Financial market integration in Europe: on the effects of EMU on stock markets”, International Journal of Finance & Economics, 7, no 3, 2002.